مطالعه نظری و تجربی سند آمایش استان تهران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد اقتصاد دانشگاه الزهرا

2 استادیار گروه اقتصاد، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

چکیده

برنامه‌های آمایش سرزمین در سطوح ملّی و منطقه‌ای، جهت دست‌یابی به توسعه، حفظ آراستگی و توازن منطقه‌ای و ارائه چارچوب عملیاتی برای هر استان در راستای تحقق راهبردهای توسعه ملّی با رعایت کامل ملاحظات زیست‌محیطی و توانمندی‌های مناطق، بسیار راهگشا است. در میان اسناد آمایشی کشور، تدوین، مطالعه، بررسی و اجرای سند آمایش استان تهران به عنوان پایتخت کشور که مرکزیّت اداری، سیاسی، اقتصادی، خدماتی، بازرگانی و نظامی نیز دارد، از اهمّیّت بالایی برخوردار است. در این مطالعه جهت ارزیابی بخش اقتصادی سند آمایش استان تهران، با استفاده از آمارهای منطقه‌ای سال 1393، جدول داده-ستانده تک منطقه‌ای استان تهران به روش FLQ-RAS محاسبه شده است. در این پژوهش به دنبال پاسخگویی به یک سوال اساسی هستیم: آیا بخش‌های کلیدی معرفی شده در سند آمایش استان تهران با بخش‌های کلیدی استخراج شده از جدول داده- ستانده منطقه‌ای مطابقت دارند؟ نتایج حاکی از وجود تفاوت‌هایی میان بخش‌های کلیدی معرفی شده در سند آمایش استان با بخش‌های کلیدی استخراج شده در این پژوهش است؛ بنابراین، اگر برنامه‌های مدیریّتی استان مبتنی بر سند آمایش استان تهران باشد، به جهت تفاوت‌های مزبور، هدفمند شدن فعّالیّت‌های اقتصادی و الویّت‌‌گذاری مناسب در تخصیص منابع محدود صورت نخواهد گرفت و مشکلات ناشی از آن همواره استان را تهدید خواهد کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Theoretical and Experimental Study of the Spatial Planning Document of Tehran

نویسندگان [English]

  • Arefeh Abdollahzadeh 1
  • Esmaeel Safarzadeh 2
1 Master of Economic Sciences, Alzahra University
2 Assistant Prof. Department of Economics, Faculty of Social and Economic Sciences, Alzahra University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Spatial planning programs at the national and regional levels are very helpful in achieving development, maintaining the balance of the regions and providing an operational framework for each province in order to implement national development strategies (of course, with full consideration of environmental considerations and regional capabilities). Among the country's spatial planning documents, the compilation, study, review and implementation of the Spatial planning document of Tehran province as the capital of the country, which also has administrative, political, economic, service, and commercial centers, is of great importance. In this study by using of 1393 regional statistics, a regional input-output coefficients for Tehran province is calculated based on FLQ-RAS method. In this research, we seek to answer an important question: Do the key sections introduced in the Tehran province Spatial planning document correspond to the key sections extracted from the regional data-output table? The results indicate that there is a difference between the key sections of the provincial Spatial planning document and the sections extracted in this study; Therefore, despite the existence of theoretical and practical shortcomings in Spatial planning in Iran, Even if the province's Spatial planning are based on a planning document, Due to these differences, Targeting economic activities and proper prioritization will not be done in allocating limited resources, and the resulting problems will always threaten the province.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key Sector
  • Tehran Province
  • Regional Input-Output
  • Spatial Document
  • Extraction

مراجع

  •  

    • بانوئی، علی اصغر و بزازان، فاطمه. (1385). نقش و اهمّیّت ابعاد اقتصاد فضا در محاسبه جداول داده - ستانده منطقه‌ای: پدیده فراموش شده در ایران. فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، 8(27): 114-89.
    • بانوئی، علی اصغر؛ مؤمنی، فرشاد و آزاد، سید ایمان. (1388). به­کارگیری پیوندهای نسل اوّل، دوّم و سوّم در سنجش خدمات تولیدی و خدمات توزیعی: تجربه ایران و بعضی از کشورهای منتخب. سوّمین همایش کاربرد تکنیک‌های داده - ستانده در برنامه‌ریزی اقتصادی و اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.
    • بانوئی، علی‌اصغر؛ بزازان، فاطمه و کرمی، مهدی. (1385). بررسی کمّی رابطه بین ابعاد اقتصاد فضا و ضرایب داده - ستانده 28 استان کشور. فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، 8(29): 170-143.
    • بانوئی، علی‌اصغر؛ مهاجری، پریسا؛ صادقی، نرگس و شرکت، افسانه. (1396). یک روش ترکیبی جدید FLQ-RAS برای محاسبه جدول داده - ستانده منطقه‌ای؛ مطالعه موردی استان گیلان. فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، 22(71): 114-81.
    • بانوئی، علی‌اصغر؛ مهاجری، پریسا؛ عبدالمحمدی، زهرا؛ جهانفر، نیلوفر؛ شرکت، افسانه؛ توسلی، سلاله؛ مستعلی پارسا، مریم؛ اقتصادی، زیبا و حیدری، بتول. (1397). محاسبه جدول داده - ستانده چند منطقه‌ای و کاربردهای آن؛ مطالعه موردی استان‌های تهران، البرز و سایر استان‌های کشور. معاونت برنامه‌ریزی شهرداری استان تهران.
    • بختیاری، آتوسا و بخشی، محمدرضا. (1393). آمایش سرزمین در حوزه کشاورزی، تجارب ایران و کشورهای منتخب. تهران: انتشارات مؤسّسه پژوهش‌های برنامه‌ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی، مدیریّت خدمات پژوهشی.
    • بزازان، فاطمه؛ بانویی، علی‌اصغر و کرمی، مهدی. (1386). تأمّل بیشتری در خصوص توابع سهم مکانی نوین بین ابعاد اقتصاد فضا و ضرایب داده - ستانده منطقه‌ای؛ مطالعه موردی استان تهران. فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، 9(31): 57-23.
    • پاپلی یزدی، محمدحسین. (1383). عدالت اجتماعی و توسعه کاربرد فلسفه و ایدئولوژی در آمایش سرزمین. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، 19(3): 77-51.
    • توفیق، فیروز. (1384). آمایش سرزمین: تجربه جهانی و انطباق آن با وضع ایران. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران.
    • ذاکری، زهرا. (1397). مجموعه مطالعات منطقه‌ای و آمایش سرزمین در ایران (4): واکاوی عملکرد دولت در ارتباط با تهیه اسناد آمایش سرزمین. مرکز پژوهش‌های مجلس.
    • سند آمایش استان تهران. (1388). معاونت برنامه‌ریزی استان تهران.
    • سند آمایش استان تهران. (1397). معاونت پژوهشی دانشگاه تهران، سازمان مدیریت و برنامه‌‌ریزی استان تهران.
    • شریف‌زادگان، محمدحسین و رضوی دهکردی، سید امیر. (1389). ارزیابی فرایند برنامه‌ریزی «آمایش سرزمین» در ایران و راهکارهای بهبود آن. علوم محیطی، 8(4): 100-87.
    • صادقی، نرگس و عبداللهی، محمدرضا. (1394). ماهیت بخش‌های اقتصاد ایران: 2. مروری بر روش‌های شناسایی بخش‌های کلیدی در اقتصاد. مرکز پژوهش‌های مجلس.
    • صادقی، نرگس. (1394). ماهیت بخش‌های اقتصاد ایران: 1. مروری بر روش‌های شناسایی بخش‌های کلیدی در اقتصاد. مرکز پژوهش‌های مجلس.
    • عبداله‌زاده، عارفه. (1399). بررسی سازگاری سند آمایش استان تهران با مباحث نظری و تجربی. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا.
    • علی‌پور، عباس؛ هاشمی، مصطفی و فرهادی‌خواه، حسین. (1395). بررسی ملاحظات سیاسی- امنیتی- دفاعی آمایش سرزمین با استفاده از مدل SWOT(مطالعه موردی: استان کهگیلویه و بویراحمد). پژوهشنامه جغرافیای انتظامی، 4(16): 28-1.
    • فرجی‌راد، خدر و کاظمیان، غلامرضا. (1391). توسعه محلّی و منطقه‌ای از منظر رویکرد نهادی. تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
    • قاسمی ششده، محمد؛ مهاجری، پریسا و حدادی‌نژادیان، قادر. (1397). محاسبه جدول داده - ستانده تک منطقه‌ای با روش جدید ترکیبی FLQ-RAS و ضرایب فزاینده اشتغال؛ مطالعه موردی استان کهگیلویه و بویر احمد. فصلنامه مطالعات اقتصادیِ کاربردی ایران، 7(28): 31-1.
    • قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (۱۴۰۰ـ ۱۳۹۶). https://rc.majlis.ir/fa/law/show/1014547.
    • مهری، آزاده و سلمان‌ماهینی، عبدالرسول. (1395). مقایسه کارایی روش های TOPSIS رستری و MOLA در آمایش سرزمین مورد شناسی: حوضه آبخیز حبله رود. جغرافیا و آمایش شهری- منطقه‌ای، 6(19): 142-123.
    • میرمحمدی، سید محمد. (1386). آمایش سرزمین و ملاحظات امنیت اقتصادی. تهران : موسسه تحقیقاتی تدبیر اقتصاد.
    • نصرالهی‌زاده، بهرام و محمدی، اکبر. (1396). تحلیلی بر رویکرد سند برنامه ششم به تعادل بخشی منطقه‌ای و توسعه پایدار. اوّلین همایش بین‌المللی برنامه‌ریزی اقتصادی، توسعه پایدار و متوازن منطقه‌ای، رویکردها و کاربردها.
    • هستی، فرزام؛ سلمان‌ماهینی، عبدالرسول و جولایی، رامتین. (1395). بهینه‌سازی مکانی با به‌کارگیری برنامه‌ریزی آرمانی، نظریة بازی‌ها و GIS. آمایش سرزمین، 8(2): 228-203.
    • Abdollahzadeh, A. (2021). Investigating the compatibility of the Spatial planning document of Tehran province with theoretical and experimental issues. Master's thesis, Alzahra University, Tehran, Iran (in Persian).
    • Alipur, , & Hashemi, M., & Farhadikhah, H. (2017). The study of land use defensive, security and political considerations by using SWOT (Case Study: Kohgiluyeh and Boyerahmad). Journal of Police Geography,4 (16), 1-28 (in Persian).
    • Alribah, H. A., & Al-Jarallah, A. J. (2018). Strategic spatial planning consideration in the kingdom vision 2030 and national physical planning plan: utilizing content analysis methodology for evaluation and comparison. KnE Engineering, 388-404.
    • Amdam, J. (2005). Spatial planning in rural areas. In Collection of Papers-AESOP 2005 Congress, Vienna University of Technology, Austria(Vol. 1, pp. 15-29).
    • Bakhtiari, A., & Bakhshi, M. (2014). Land preparation in the field of agriculture, Iran's experiences and selected countries. Tehran: Publications of Institute of Planning Research, Agricultural Economics and Rural Development - Management of Research Services (in Persian).
    • Banouei, A. A, & Bazzazan, F. (2006). The importance of spatial economic dimensions in construction of regional input-output table: neglected phenomena in Iran. Iranian Journal of Economic Research, 8(27), 89-114 (in Persian).
    • Banouei, A. A., Bazzazan, F., & Karami, M. (2007). Relationship between spatial economic dimensions and input-output coefficients in Iranian provinces. Iranian Journal of Economic Research, 8(29), 143-170 (in Persian).
    • Banouei, A. A., Mohajeri, P., Sadeghi, N., & Sherkat, A. (2017). A new mixed FLQ-RAS method for estimation of the regional input-output table (RIOT): case study of Gilan province. Iranian Journal of Economic Research, 22(71), 81-114 (in Persian).
    • Banoui, A., & Mohajeri, P., & Abdulmohammadi, Z., & Jahanfar, N., & Sherkat, A., & Tavassoli., S. & Mostaliparsa, M., & Heydari, B. (2018). Calculation of multi-regional data-result table and its applications; A case study of Tehran, Alborz and other provinces of the country. Deputy Planning of Tehran Province Municipality (in Persian).
    • Banoui, A., & Momeni, F., & Azad, I. (2009). Applying first, second and third generation links in measuring production services and distribution services: the experience of Iran and some selected countries. The 3rdconference on the application of input-output techniques in economic and social planning, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran (in Persian).
    • Bazzazan, F., Banouei, A. A., & Karami, M. (2007). The modern location quotient function, spatial dimension, and regional input-output coefficients: the case of Tehran province. Iranian Journal of Economic Research, 9(31), 23-57 (in Persian).
    • Cella, G. (1984). The input‐output measurement of interindustry linkages. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 46(1), 73-84.
    • Farajirad, KH., & Kazemian, GH. (2012). Local and regional development: An institutional perspective. Tehran: Jahad Daneshgahi (in Persian).
    • Gawronski, K., Van Assche, K., & Hernik, J. (2010). Spatial planning in the United States of America and Poland. Infrastruktura i Ekologia Terenow Wiejskich, 11.
    • Ghasemi Sheshdeh, M., & Mohajeri, P., & Haddadi Nezhadian, Gh. (2018). calculating single regional input-output tables by using a new combined FLQ-RAS method and employment multipliers; the case study of Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad province. Journal of Applied Economics Studies in Iran, 7(28), 1-33 (in Persian).
    • Hasti, F., SalmanMahini, A., & Joolaie, R. (2016). Spatial optimization using goal programming, game theory and GIS. Town and Country Planning, 8(2), 203-228(in Persian).
    • Mehri, A., & Salman Mahini, D. (2016). Comparison of the efficiency of TOPSIS and MOLA methods in land surveying; case study: Hable Rood watershed. Geography and Territorial Spatial Arrangement, 6(19), 123-142 (in Persian).
    • Miller, R. E., & Blair, P. D. (2009). Input-output analysis: foundations and extensions. Cambridge university press.
    • Miller, R. E., & Lahr, M. L. (2001). A taxonomy of extractions. Contributions to Economic Analysis, 249, 407-441.
    • Mirmohammadi, M., (2016). Spatial planning and economic security considerations. Tehran: Tadbir Ekhtaz Research (in Persian).
    • Nasrollahizadeh, B., & Mohammadi, A., (2017). Analytical approach to balancing regional development plan sixth and sustainable development. The First International Conference On Economic Planning, Sustainable and Balanced Regional Development, Approaches and Applications. (in Persian).  
    • Papoli Yazdi, M. H. (2004). Social justice and development the application of philosophy and ideology in regional planning, Iranian Journal of Geographical Research, 19 (3), 51-77 (in Persian).
    • Sadeghi, N., & Abdullahi, M., (2015). The nature of Iran's economic sectors: 2. An overview of the methods of identifying key sectors in the economy. Majles Research Center (in Persian).
    • Sadeghi, N., (2015). The nature of Iran's economic sectors: 1. An overview of the methods of identifying key sectors in the economy. Majles Research Center (in Persian).
    • Sharifzadegan, M. H., & Razavi Dehkordi, S. A. (2010). Evaluation of national strategic spatial planning process in Iran with recommendations for improvement. Environmental Sciences, 7(4), 87-100 (in Persian).
    • Spatial planning document of Tehran, (2009). Deputy Planning of Tehran Province (in Persian).
    • Spatial planning document of Tehran, (2018). Tehran University Research Vice President, Management and Planning Organization of Tehran Province (in Persian).
    • Tawfiq, F. (2006). Spatial planning: Global experience and its adaptation to Iran's situation. Tehran: Iran Urban Planning and Architecture Studies and Research Center (in Persian).
    • Yousefi, M., & Ghelbash, M. H. (2013). Using input-output table to assess relative importance of economic sectors in Iran through net forward and net backward linkages approach. Iranian Journal of Economic Research, 17(53), 187-211 (in Persian).
    • Zakari, Z. (2018). Collection of regional studies and Spatial planning in Iran (4) study of the government's performance in relation to the preparation of Spatial planning documents. Majles Research Center (in Persian).

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار