بررسی و تحلیل رابطه‌ بین توزیع مناسب فرصت‌ها و توسعه انسانی در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد، گروه اقتصاد، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

2 استادیار، گروه اقتصاد، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

3 دانشیار، گروه اقتصاد، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

چکیده

با توجه به رابطه دو طرفه توسعه انسانی و توزیع فرصت­ها در فرآیند رشد و توسعه، بهبود توسعه­ انسانی که از طریق ایجاد فرصت­های یکسان در مناطق مختلف امکان­پذیر است، به عنوان عامل اصلی در پیشبرد اهداف در سطح ملی و منطقه­ای، ضرورت دارد؛ و از طرف دیگر، از شیوه­های بهبود شاخص توسعه انسانی، توجه به مؤلفه­های اثرگذار منطقه­ای و ملی است و بنابراین، بررسی و شناسایی چگونگی توزیع فرصت­ها در یک منطقه، جهت بهبود توسعه انسانی ضرورت دارد. در این پژوهش، فرصت­ها در پنج بعد اقتصادی، زیربنایی، اجتماعی- فرهنگی، دانش، و بهداشتی- زیست محیطی در قالب یک مدل دسته­بندی شده و ارتباط آنها با توسعه انسانی برای استان­های ایران در طی دوره زمانی 1397-1384 با رویکرد داده­ های تابلویی و از روش تحلیل مؤلفه اصلی، مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است؛ که نتایج، نشان­دهنده تأثیر مثبت توزیع فرصت­­ها در ابعاد مختلف بر توسعه انسانی می­باشد. بنابراین، می­باید برنامه ­ریزی­های مناسب در تخصیص فرصت­ها و بخصوص فرصت­های اقتصادی در استان­ها انجام پذیرد تا سیاست­های عدالت محور بتوانند به ارتقای توسعه انسانی کمک کنند؛ که از جمله این سیاست­ها، می­توان به سیاست­های تمرکززدایی مالی و اقتصادی اشاره نمود. همچنین افزایش عدالت در فرصت­های بهداشتی و زیست محیطی و دانش، می­تواند به بهبود سلامت روحی و جسمی و ارتقای مهارت افزایی منجر شده و اثر مثبتی بر توسعه انسانی در پی خواهد داشت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analyzing the Relationship between Opportunities Distribution and Human Development in Iran

نویسندگان [English]

  • Midya Fahami 1
  • Azad Khanzadi 2
  • Ali Falahati 3
1 M.Sc. Department of Economics, Razi University, Kermanshah, Iran
2 Assistant Professor, Department of Economics, Razi University, Kermanshah, Iran
3 Associate Professor, Department of Economics, Razi University, Kermanshah, Iran
چکیده [English]

 Considering the two-way relationship of human development and distribution of opportunities in the process of growth and development, the improvement of human development, which is possible through the creation of equal opportunities in different regions, as the main factor
in advancing the goals at the national level and regional, it is necessary; And on the other hand, one of the ways to improve the human development index is to pay attention to regional and national influencing factors, and therefore, it is necessary to investigate and identify how opportunities are
distributed in a region in order to improve human development.
In this research, opportunities are categorized in five economic, infrastructure, social-cultural, knowledge, and health-environmental dimensions to form a structural model for their relationship with human development for ran provinces during the period of 2005-2018 byusing panel data and
principal component analysis method.
The results show the positive effect of opportunities distribution in different dimensions on human development. Therefore, appropriate planning should be done in allocating opportunities and especially economic opportunities in the provinces so that justice-oriented policies can help
promote human development. Also, the increase of justice in health and environmental opportunities and knowledge can lead to the improvement of mental and physical health and the improvement of skills and will have a positive effect on human development. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Human Development
  • Distribution of Opportunities
  • Iran
  • Panel Data
  • Principal Component Analysis (PCA)

مراجع

  •  

    • ایزانلو، قاسم و خداپرست مشهدی، مهدی. (1394). ضعف نظام اداری: چالش استراتژیک توسعه‌ منطقه‌ای (مطالعه موردی خراسان شمالی). فصلنامه برنامه‌ریزی و آمایش فضا. 19(1): 32-1.
    • خانزادی، آزاد؛ قادری سیاه بیدی، الهام و نجفی، سید محمد باقر. (1396). توزیع برابر فرصت­ها و کاهش نابرابری در ایران (ارائه یک تحلیل تطبیقی در مناطق 9 گانه کشور). مقاله ارائه شده در اولین همایش بین­المللی برنامه­ریزی اقتصادی، توسعه پایدار و متوازن منطقه­ای: رویکردها و کاربردها، دانشگاه کردستان و پلی تکنیک سلیمانیه، اردیبهشت ماه.
    • خوشنویس، مریم و پژویان، جمشید. (1395). بررسی مقایسه­ای اثر آلودگی زیست­محیطی بر شاخص توسعه انسانی در کشورها با سطوح مختلف توسعه­یافتگی. مطالعات اقتصاد انرژی، 12(۴۸): 61- 33.
    • ربانی، رسول؛ کلانتری، صمد و هاشمیان­فر، علی. (1389). بررسی ارتباط بین عوامل اجتماعی با نابرابری­های اجتماعی. فصلنامه رفاه اجتماعی، 11(41): 305-267.
    • زاکس، ولفگانگ. (1377). نگاهی نو به مفاهیم توسعه. ترجمه فریده فرهی و وحید بزرگی. تهران: نشر مرکز، چاپ اول.
    • زنگی آبادی، علی و نسترن، مهین. (1380). گفتمان تمدن­ها: اصولی­ترین راهکار دستیابی به توسعه پایـدار انسانی. ماهنامه اطلاعات سیاسی- اقتصادی، 15(168): ۳۱-۲۰.
    • سامتی، مرتضی؛ رنجبر، همایون و محسنی، فضیلت. (1390). تحلیل تأثیر شاخص­های حکمرانی خوب بر شاخص توسعه انسانی (مطالعه موردی: کشورهای جنوب شرقی آسیا (ASEAN). پژوهش­های رشد و توسعه اقتصادی، 1(4): ۲۲۳-۱۸۳.
    • سرلک، احمد و جلولی، مهدی. (1395). بی­ثباتی اقتصادی و رشد اقتصادی استان­های کشور (رهیافت تحلیل مولفه­های اصلی). فصلنامه اقتصاد کاربردی، 6 (19): 39-52.
    • سن،آمارتیا کومار. (1386). نابرابری اقتصادی. ترجمه وحید محمودی و عزت‌الله عباسیان. ویرایش سیدمحمدحسن مصطفوی. دانشگاه تربیت مدرس، پژوهشکده اقتصاد، چاپ اول.
    • طهماسبی، فردین؛ میرزایی، خلیل و کامران، فریدون. (1391). عوامل اجتماعی مؤثر بر احساس نابرابری­های اجتماعی و پیامدهای آنها در شهر تهران. فصلنامه پژوهش اجتماعی، 4(14): 100-75.
    • غفاری، غلامرضا و امیدی، رضا. (1388). کیفیت زندگی، شاخص توسعه اجتماعی. تهران: شیرازه، چاپ اول.
    • کریمی موغاری، زهرا و براتی، جواد. (1396). تعیین سطح نابرابری منطقه­ای استان­های ایران: شاخص ترکیبی چند بعدی. پژوهش­های رشد و توسعه اقتصادی، 7(26): 70-49.
    • لشکری، محمد. (1390). تأمین عدالت و امکان استفاده برابر افراد جامعه از فرصت­ها بر اساس بهبود توزیع درآمد. فصلنامه راهبرد یاس، 25: 70-49.
    • مرتضوی­کاخکی، مرتضی؛ حقیقی، ایمان و مهدوی­عادلی، محمدحسین. (1392). رابطه برابری فرصت و برابری درآمد در مناطق ایران؛ مدل­سازی تعادل عمومی. اقتصاد و توسعه منطقه­ای، 5(20): 95-69.
    • ﻫﻤﺖ­ﭘﻮر، سعیده و هاشمی، حسین. (۱۳۹۰). اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻜنیک­های ﻛﺎﻫﺶ ﺑﻌﺪ ﺗﺤلیل مؤلفه­های اصلی (PCA) و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺟﺪاﻛﻨﻨﺪه­های ﭘﺎراﻣﺘﺮی ﺷﺪه (RDA) در رتبه­بندی نشانگرهای لرزه­ای. ﻓﻴﺰﻳﻚ زﻣﻴﻦ و ﻓﻀﺎ، 4(37): ۲۲۷- ۲۱۷.
    • ویسی، اکبر؛ حسین‌زاده دلیر، کریم و عزت‌پناه، بختیار. (1393). بررسی تحلیل نابرابری‌های توسعه در سازمان فضایی استان‌های ایران. فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی، 2(6): 82-67.

     

    • Amoros, J., & Cristi, O. (2010). Poverty, human development and entrepreneurship. The Dynamics of Entrepreneurship: Theory and evidence. http://go.worldbank.org/MSGG2X5020
    • Anand, S., & Sen, A. (2000). Human development and economic sustainability. World Development, 28(12), 2029-2049.
    • Arneson, R. J. (1989). Equality and equal opportunity for welfare. Philosophical Studies, 56(1), 77-93.
    • Arrow, K., Bowles, S., & Durlauf, S. (2000). Meritocracy and Economic Inequality. Princeton University
    • Avramov, D. (2002). People Demography and Social Exclusion. Strasbourg Belgium: Council of European Publishing.
    • Bin, P. (2015). Regional disparity and dynamic development of china: a multidimensional index. SIS Working Paper, MPRA Paper, University of Torento, 61849. Available at: https://mpra.ub.uni-muenchen.de/61849/.

    -          Blowers, A., Boersema, J.J., & Martin, A. (2012). Is sustainable development sustainable? , Journal of Integrative Environmental Sciences 9(1), 1-8.

    • Brunori, P., Ferreira, F. H., & Peragine, V. (2013). Inequality of opportunity, income inequality, and economic mobility: Some international comparisons. In getting development right (pp. 85-115). Palgrave Macmillan, New York.
    • Cohen, G. A. (1989). On the currency of egalitarian justice. Ethics, 99(4), 906-944.
    • Copcea, G. B., Vîlceanu, D., & Trifu, S. (2014). Regional disparities and economic trends in Romania: A spatial econometric analysis.  Seria Stiinte Economice. Timisoara, 20, 65.
    • Cuesta, J. (2014). Social spending, distribution, and equality of opportunities: The opportunity incidence analysis. World Development, 62, 106-124.
    • Dworkin, R. (1981). Sovereign Virtue: the Theory and Practice of Equality. Cambridge, MA: Harvard University Press.
    • Ghafari, Gh., & Omidi, R. (2009). Quality of life. Index of social development. Tehran: Shirazeh press (In Persian).
    • Glaeser, E. L., Laibson, D., & Sacerdote, B. (2003). An economic approach to social capital. The Economic Journal, 112(483), F437-F458.
    • H­a­k­i­z­man­a, J. M., & Geyer, H. (2014). Socio- economic inequality in South Africa according to different- disparity indices. ERSA Conference Papers.

    -        Izanloo, Gh., & khodaparast mashhadi, M. (2015). Weakness of the administrative system: A strategic challenge for regional development (A case study of North Khorasan). Quarterly Journal of Space Planning and Planning, 19(1), 1-32. (In Persian)-        Karimi Moghari, Z., & Barati, J.  (2017). Determining the level of regional inequality in the provinces of Iran: A multidimensional composite index. Economic Growth and Development Research. 7(26), 49-70 (In Persian). -        Khanzadi, A., Ghaderi Siahbidi, E., & Njafi, S. M. B. (2017). Equal distribution of opportunities and reduction of inequality in Iran (presentation of a comparative analysis in 9 regions of the country). Presented paper in 1st. International Conference on Economic Planning, Sustainable and Balanced Regional Development; Approaches and Applications. Kurdistan University and suleymaniye poly technic university (In Persian). -        Khoshnevis, M., & Pajooyan, J. (2016). Comparative analysis of the effect of environmental pollution on the human development index in countries with different levels of development, Quarterly Energy Economics Review, 12(48), 33-61 (In Persian).-        Lashgari, M. (2011). Ensuring justice and the possibility of equal use of opportunities in the community based on improving income distribution. YAS Strategy Quarterly, 25, 49-70 (In Persian).

    • Lucas, J. R. (1995). Responsibility. Oxford: Clarendon Press.
    • Marrero, G. A., & Rodríguez, J. G. (2013). Inequality of opportunity and growth. Journal of Development Economics. 104, 107-122.

    -        Mortazavi Kakhki, M., Haghighi, I., & Mahdavi Adeli, M. H. (2013). Relationship between opportunity equality and income equality in the regions of Iran. Economic and Regional Development. 5(20), 69-95 (In Persian).-        Pearce, D., & Atkinson, G. (2000). Concept of sustainable development: An evaluation of its usefulness 10 years after Brundtland. Environmental Economics and Policy Studies, 1(2), 95-111.-        Pearson, K. (1901). On lines and planes of closest fit to systems of points in space. The London, Edinburgh, and Dublin Philosophical Magazine and Journal of Science, 2(11), 559-572.-        Rabani, R., Kalantari, S., & Hashemianfar, A. (2010). Investigating the relationship between social factors and social inequalities. Social Welfare Quarterly, 11(41), 267-305(In Persian).

    • Roemer, J. E. (1993). A pragmatic approach to responsibility for the egalitarian planner. Philosophy & Public Affairs, 10, 146-166.
    • Roemer, J. E., & Trannoy, A. (2015). Equality of opportunity. InHandbook of Income Distribution, Elsevier, 2, 217-300.
    • Romer, J. (2013). Economic development as opportunity equalization. World Bank Economic Review. 28(2), 189 – 209.
    • Rudra, P. P., & Sanyal, G.S. (2011). Good governance and human development: evidence form Indian states. Journal of Social and Development Sciences, 1(1), 1-8.

    -        Sameti, M., Ranjbar, H., & Mohseni, F. (2011). Analysis of the effect of good governance indicators on human development index (A case study of ASEAN countries). Economic Growth and Development Research, 1(4), 183-223 (In Pesian).-          Sarlak, A., & Jalooli, M. (2016). Economic instability and economic growth in Iran provinces. Quarterly Iranian Journal of Applied Economics, 6(19) (In Persian).

    • Schultz, T. P. (1964). Transforming Traditional Agriculture. New Haven: Yale University Press.
    • Sen, A. (2007). Economic Inequality. Translated by: Vahid Mahmoodi and Ezzatollah Abasian. Tehran: Tarbiat Modares University press (In Persian).
    • Shankar, R., & Shah, A. (2003). Bridging the economic divide within countries: A scorecard on the performance of regional policies in reducing regional income disparities. World Development, 31(8), 1421-1441.

    -        Tahmasebi, F., Mirzayi, Kh., & Kamran, F. (2012). Social factors affecting the feeling of social inequalities and their consequences in Tehran. Social Research Quarterly, 4(14), 75-100 (In Persian).

    • United Nations Human Development report. (2000). http://hdr.undp.org/en/content/human-development-report-2000

    -        Vaisy, A., Hoseinzade Dalir, K., & Ezatpanah, B. (2014). Investigating the analysis of development inequalities in the provincial space organization of Iran. Quarterly Journal of Geography and Environmental Studies, 2(6), 67-82 (In Persian).

    • Van de Gaer, D. (1993). Equality of opportunity and investment in human capital. Catholic University of Leuven, Faculty of Economics, No. 92.

    -        Zangiabadi, A., & Nastaran, M. (2001). Dialogue of civilizations: The most basic way to achieve sustainable human development. Monthly Political-Economic Information. 15(168), 20-31 (In Persian).-        Zax W. (1998). A new look at the concepts of development. Translated by: Farideh farahi and Vahid Bozorgi, Tehran: Markaz Publication (In Persian).

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار