سنجش ردپای بوم‌شناختی زمین در بخش‌های مختلف اقتصادی ایران با استفاده از رویکرد جدول داده- ستانده

نویسندگان

1 دانشگاه علامه طباطبایی- تهران

2 دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی

3 دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

  در این پژوهش، به منظور بررسی وضعیت توسعه پایدار ایران، یک شاخص بیوفیزیکی برای ارزیابی واقعی سرمایه طبیعی (مانند زمین) به نام ردپای بوم ­ شناختی زمین معرفی می ­ کنیم. در مقایسه این شاخص با ظرفیت زیستی مشخص می ­ شود که آیا ایران کسری بوم ­ شناختی دارد و کاربری زمین به عنوان یک سرمایه طبیعی، پایدار است یا خیر. این شاخص برای سنجش پایداری، مجموع زمین حاصلخیز و آب لازم برای تولید مستمر منابع مصرفی انسان و جذب تمام ضایعات حاصل از آن در جامعه ­ ای مشخص در هر مقیاس جهانی برحسب مساحت آن را برآورد می ­ کند. برای محاسبه ردپای بوم ­ شناختی، دو روش در ارتباط با مصرف نهایی جامعه انسانی تعریف شده وجود دارد. روش نخست در سطح کلان بوده که در تبیین ردپای بوم شناختی در سطح بخشی ناتوان است. برای رفع این نارسایی از الگوی داده- ستانده در سنجش این شاخص استفاده می ­ شود که در این پژوهش نیز ازاین روش استفاده کرده‌ایم . پایه آماری استفاده شده بر اساس داده سال ­ های 1380 و 1385 است و تجزیه و تحلیل داده ­ ها نشان می‌دهد، ردپای بوم ­ شناختی ایران در سال 1385 نسبت به سال 1380 کاهش یافته و کشور در هر دو سال مورد بررسی، کسری بوم ­ شناختی دارد.   

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Measurement of Land Ecological Footprint in Different Sectors Iranian Economy: Using Input-Output Approach

نویسندگان [English]

  • A.Asghar Banouei 1
  • Farshad Momeni 2
  • Simin Azizmohammadi 3
1 alame tabatabaee university
2 alame tabatabaee university
3 alame tabatabe university
چکیده [English]

 
 
In this paper, we investigate the status of sustainable development in Iran and perform an assessment of natural capital such as land, based on a biophysical indicator called Land Ecological Footprint. Ecological Footprint is compared with the amount of ecologically productive land available to give an indication of whether consumption patterns are likely to be sustainable or not. To measure sustainability, the Ecological Footprint provides an estimate of the land area necessary to sustain current levels of resource consumption for a given population. To calculate the ecological footprint, there are two methods in relation to the final consumption of a given population; First method is at a macro level and incapable of explaining the ecological footprint at a sectoral level. To address this shortcoming, a modified input-output analysis is used to calculate the Ecological Footprint. In this paper, the second method is used to measure the Ecological Footprint. This paper is based on the statistical data of 1380 and 1385. The overall findings show the Land Ecological Footprint in Iran has decreased from 1380 to 1385 and Iran faced an ecological deficit in both years

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ecological Footprint
  • Bio capacity
  • Per-Capita Ecological Footprint
  • Conventional Input-Output
  • Domestic Input-Output

مراجع

 
-        آل یاسین، احمد. (1386). تقابل منابع سیاره زمین با الگوهای توسعه و مصرف. انتشارات دانشگاه تهران، جامعه مهندسان مشاور ایران.
-        بانویی، علی اصغر. (1391). ارزیابی شقوق مختلف نحوه منظور کردن واردات و روش های تفکیک آن با تأکید بر جدول متقارن سال 1380. فصلنامه سیاست گذاری اقتصادی، شماره 8، صص 74-31.
-        بانویی، علی اصغر؛ بزازان، فاطمه، میرزایی و کرمی، مهدی. (1391). سنجش اهمیت بخش های اقتصاد منطقه‌ای بر مبنای پیوندهای فضایی: مطالعه موردی استان گلستان. پژوهشنامه علوم اقتصادی، شماره 11، صص 60-35.
-    پاشا زانوس، پگاه؛ بانویی، علی اصغر و بهرامی، جاوید. (1391). تحلیل‌های سیاستی نقش واردات در سنجش اهمیت
بخش‌های اقتصاد ایران. پژوهشنامه بازرگانی (زیر چاپ).
-        حسین زاده دلیر،کریم و ساسان پور، فرزانه. (١٣۸۵). روش جاپای اکولوژیکال(بوم‌شناختی) در پایداری کلانشهرها با نگرشی بر کلانشهر تهران. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، سال بیست و یکم، شماره سه(پیاپی ۸٢)، صص ١۰١-۸٣.
-        رضوانی، محمدرضا؛ سلمانی، محمد؛ قنبری نسب، علی و باغبانی، حمیدرضا. (١٣۸۹). جاپای بوم‌شناختی؛ رویکردی نو برای سنجش اثرات زیست‌محیطی(مفهوم، کاربرد و سنجش آن)، مجله جغرافیا و توسعه، شماره ٢۰، زمستان، صص ١٦٦-١٤۵.  
-        سرایی، محمدحسین و عبدالحمیدزارعی، فرشاد. (١٣۹۰). بررسی پایداری منابع بوم شناختی با استفاده از شاخص جای پای بوم‌شناسی: مورد ایران. مجله جغرافیا و برنامه ریزی محیطی،سال بیست و دوم، شماره یک(پیاپی )، صص١۰٦-۹٧.
-        صمدپور، پریماه و فریادی، شهرزاد. (١٣٧۸)، تعیین ردپای اکولوژیکی در نواحی شهری پرتراکم و بلندمرتبه(نمونه مورد مطالعاتی: محله الهیه تهران). مجله محیط شناسی، سال سی و چهارم، شماره ٤۵، صص ٧٢-٦٣.
-        عربی یزدی، اعظم؛ علیزاده، امین و محمدیان، فرشاد. (1388). بررسی ردپای اکولوژیک آب در بخش کشاورزی ایران. نشریه آب و خاک(علوم و صنایع کشاورزی). شماره 4. صص 15-1.
-        مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی. (1390). ارزیابی روش‌های جاری کشور در تفکیک انواع واردات با توجه به نتایج جدول داده-ستانده و مشاهدات اقتصاد کلان. شماره مسلسل 12167.
-        مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی. (1391). پایه‌های آماری بهنگام سازی جدول داده-ستانده برای سال 1385. شماره مسلسل 12453.
-        وزارت جهاد کشاورزی. (1381). آمارنامه کشاورزی: سال زراعی 81-1380. انتشارات وزارت جهاد کشاورزی، معاونت امور برنامه‌ریزی، اقتصادی و بین‌المللی، دفتر آمار و فناوری اطلاعات.
-        وزارت جهاد کشاورزی. (1386). آمارنامه کشاورزی: سال زراعی 86-1385. انتشارات وزارت جهاد کشاورزی، معاونت امور برنامه‌ریزی، اقتصادی و بین‌المللی، دفتر آمار و فناوری اطلاعات.
-        وزارت صنعت، معدن و تجارت. (1381). عملکرد تفصیلی صنعت و معدن 1380. تهیه شده توسط معاونت برنامه‌ریزی، توسعه و فناوری، دفتر آمار و اطلاع رسانی.
-        وزارت صنعت، معدن و تجارت(1386). عملکرد تفصیلی صنعت و معدن 1385. تهیه شده توسط معاونت برنامه‌ریزی، توسعه و فناوری، دفتر آمار و اطلاع رسانی.
 
-        Brundtland Report. Report on the World Commission on Environment and Development. United Nations General Assembly Resolution 42/187. 11 December 1987.
-        Bicknell, K.B., Ball, R.J., Cullen, R. & Bigsby, K.B., Ball, R.J., Cullen, R. & Bigsby, H.R.)1998(. New Methodology for the Ecological Footprint with an Application to the New Zealand Economy. Ecological Economics 27. pp:149-160.
-        Daily, G. & Ehrlich, P.(1992).Population, Sustainability and the Earth’s Carrying Capacity. Bioscience. Vol. 42 No. 10.pp: 761-771.
-        Dietzenbacher, E. )2011). A Correct Method to Determine the Factor Content of Trade.19th International IO conference, Alexandria, U.S.A, 13-17 June.
-        Ferng, J.(2001). Using Composition of Land Multiplier to Estimate Ecological Footprints Associated with Production Activity. Ecological Economics, No 37. pp: 159–172.
-        Gilman, R.(1996). Sustainability.URL.:http://www.context.org/ICLIB/DEFS/AIADef.htm.
-        Hubacek, K. & Giljum, S. (2003). Applying Physical Input-Output Analysis to Estimate Land Appropriation (Ecological Footprint) of International Trade Activities. Ecological Economics, Vol 44. pp: 137–151.
-        Hubacek, K. & Sun, L. (2001). A Scenario Analysis of China’s Land and Land Cover Change: Incorporating Biophysical Information into Input-Output Modeling. Structural Change and Economic Dynmics. NO. 12. pp: 367–397.

-        Human Development Report 2011. http://hdr.undp.org/en/reports/global/hdr2011/download/

-        Lenzen, M. & Murray, S. (2001). A Modified Ecological Footprint Method and its Application to Australia .Ecological Economics, No 37. pp: 229–255.
-        Lenzen, M. & Murray, S. (2003). The Ecological Footprint-  Issues and Trends. ISA Research Paper 01-03. The University of  Sydney.
-     Living Planet Report 2008 (2009). Gland: WWF International.
-        McDonald, G. W.& Patterson M. G.(2004).Ecological Footprints and Interdependencies of New Zealand Regions. Ecological Economics .No. 50. pp:49– 67.
-     Monfreda, C., Wackernagel, M.& Deumling, D.(2004).Establishing National Natural Capital Accounts Based on Detailed Ecological Footprint and Biological Capacity Assessments. Land Use Policy 21(3). pp: 231–246.
-     Pei, J. Oosterhaven, J. & Dietzenbacher, E. )2012). How Much Do Exports Contribute to China’s Income Growth. Economic Systems research . Vol 24. No. 3. pp: 275-284.
-        Rees, W. E.)1992). Ecological Footprints & Appropriated Carrying Capacity: What Urban Economics Leaves out. Environment & Urbanization. Vol 4. No. 2. pp: 120-130.
-        Rees, W. )1996(.Revisiting Carrying Capacity: Area-based Indicators of Sustainability. Population & Environment. Vol. 17. pp: 195-215.
-        Rees, W. E.)2012). Ecological Footprint, Concept of. Chapter in ‘Encyclopedia of Biodiversity’ (2nd Ed). Published by Academic Press, San Diego.
-        Suh, S. (2004). A Note on the Calculus for Physical Input-Output Analysis & Its Application to Land Appropriation of International Trade Activities. Ecological Economics, Vol 48. pp: 9–17.
-        United Nations Conference on Environment and Development(UNCED): The Earth Summit. June 3–14 1992. Rio de Janeiro, United Nations.
-        Wackernagel, M. (1994). Ecological Footprint and Appropriated Carrying Capacity: A Tool for Planning Toward Sustainability. PhD thesis. Vancouver, Canada: School of Community and Regional Planning. The University of British Columbia. OCLC 41839429.
-        Wackernagel, M. & Rees, W. (1996).Our Ecological Footprint: Reducing Human Impact on the Earth. New Society Publishers, Gabriola Island, BC and Philadelphia, PA.
-        Wackernagel, M., Onisto, L., Bello, P., Linares, A. C., Falfan, I. L., Garcıa, J. M., Guerrero, A. S. & Guerrero, G. S.(1999). National Natural Capital Accounting with the Ecological Footprint Concept. Ecological Economics, No. 29. pp: 375-390.
-        Wiedmann, T., Minx, J., Barrett J. & Wackernagel, M. (2006). Allocating Ecological Footprints to Final Consumption Categories with Input–Output Analysis. Ecological Economics. No. 56. pp: 28– 48.
-         سایت شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران، وزارت راه و شهرسازی                         http://www.udro.org.ir/
-         سایت سازمان نظام مهندسی معدن                                                                                           http://www.ime.org.ir 
-         سایت شبکه ردپای جهانی                                                                             http://www.footprintnetwork.org       
                
 
 
 
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار