مقاله پژوهشی: بررسی علیت تودا-یاماموتو بین قطبش و نابرابری درآمد در اقتصاد ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

مسئله نابرابری چالشی اساسی در مسیر توسعه است. نابرابری منطقه‌ای معمولا در منابع، فعالیت‌ها، جمعیت و تولید اتفاق می‌افتد، به‌طوری که هر کدام از عوامل، خود باعث تقویت سایر عوامل شده و چرخه ایجاد نابرابری منطقه‌ای را گسترش می‌دهند و موجب وقوع آسیب‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی در مناطق کشور می‌شود. از آنجا که ممکن است در فرآیند رفع نابرابری‌های منطقه‌ای در کشور، قطب‌های اقتصادی در کشور شکل گیرد و از لحاظ شاخص-های نابرابری در کوتاه مدت بهبود حاصل شود، ولی عدم توجه به فرآیند قطبش و عدم سرریز رشد به مناطق کمتر توسعه یافته در بلند مدت موجب شدت گرفتن افزایش نابرابری های منطقه‌ای در آینده می گردد. به همین سبب با استفاده از شاخص‌های ولفسان، داکلاس، استفان و روی میزان قطبش و از شاخص‌های ضریب جینی، اتکینسون ولگاریتم‌واریانس و واریانس‌لگاریتم و ضریب‌پراکندگی نابرابری درآمدی در اقتصاد ایران طی سال های 1379 الی ۱۳۹۵ مورد سنجش قرار گرفت و در نهایت به بررسی رابطه و علیت بین قطبش و نابرابری درآمد پرداخته شده است، که براساس نتایج حاصل، فرآیند قطبش در اقتصاد ایران موجب کاهش نابرابری درآمدی در میان استان‌ها می‌شود که این نکته در خصوص شاخص قطبش داکلاس،استفان‌ و‌روی نمود بیشتری نسبت به شاخص ولفسان داشته است. بنابراین می‌بایست قطب‌های رشد در استان ها با توجه به استعداد ها و آمایش سرزمین هر استان شکل گرفته و به جهت جلو گیری از افزایش نابرابری منطقه ای، با استفاده از مکانیسم‌های انتقال رشد همچون ابزار های مالیاتی ، رشد قطبهای اقتصادی را به سایر مناطق محروم تر منتقل نمود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Toda-Yamamoto causality between polarization and income inequality in the economy of Iran

نویسنده [English]

  • Hadi Rahmani fazli
Assistant Professor of Economics, Allameh Tabataba'i University
چکیده [English]

The issue of inequality is a major challenge in development. Regional inequality usually occurs in resources, activities, population and production, so that each factor, in turn, strengthens other factors and expands the cycle of regional inequality and causes economic, social and political damage in the regions of the country. Because in the process of eliminating regional inequalities in the country, economic poles may be formed in the country and improve in terms of inequality indicators in the short term, but not paying attention to the polarization process and not overflowing growth to In the long run, less developed regions will exacerbate increasing regional inequalities in the future. For this reason, using Wolfson, Duclass, Stephen and rey polarization indices and Gini coefficient, Atkinson, logarithm -variance and variance-logarithm and income inequality dispersion indices in the Iranian economy during the years 1379 to 1395 And finally examined the relationship and causality between polarization and income inequality, which based on the results, the process of polarization in the Iranian economy reduces income inequality among the provinces, which is the case with the Duclass, Stephen and rey polarization index were more prominent than the Wolfson index. Therefore, growth poles should be formed in the provinces according to the talents and land management of each province, and in order to prevent the increase of regional inequality, using growth transfer mechanisms such as tax tools, the growth poles Moved the economy to other more deprived areas.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Inequality
  • Polarization
  • Wolf Son Index
  • Douglas- Stephen and Ray Index
  • Toda-Yamamoto Causality

مراجع

        -            ابراهیمی سالاری، تقی. (1387). رویکرد مقایسه­ای ارتباط رشد و توزیع درآمد از دیدگاه اسلام. همایش اقتصاد اسلامی و توسعه، دانشگاه فردوسی مشهد.
        -            آرمن، سید عزیز و زارع، روح الله. (1388). مصرف انرژی در بخش­های مختلف و ارتباط آن با رشد اقتصادی در ایران:  تحلیل علیت روش تودا و یاماتو. فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی، 6(26): 92-67.
        -            امیر احمدی، هوشنگ. (1375). پویایی شناسی توسعه و نابرابری استان‌ها در ایران. ترجمه علی طایفی. مجله سیاسی- اقتصادی، 110و 109: 171-154.
        -            توکلی نیا، جمیله و شالی، محمد. (1391). نابرابری‌های منطقه‌ای در ایران. فصلنامه آمایش محیط، 18: 1-15.
        -            خاکپور، براتعلی. (1385). سنجش میزان توسعه‌یافتگی دهستان‌های شهرستان شیروان به منظور برنامه‌ریزی ناحیه‌ای. فصلنامه جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، 7: 145-133.
        -            رحمانی فضلی، هادی. (1395). بررسی نقش تخصیص بودجه در توسعه استانی و ارائه الگوی مناسب تخصیص منابع با تأکید بر همگرایی در توسعه اقتصادی. رساله دکتری تخصصی دانشگاه شهید بهشتی.
        -            سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی. (1370). مجموعه مقالات قطب رشد. تهران: انتشارات سازمان برنامه.
        -            صرافی، مظفر. (1377). مبانی برنامه‌ریزی توسعه منطقه‌ای. تهران: سازمان برنامه و بودجه، چاپ اول.
        -            فطرس، محمدحسن و بهشتی فر، محمود. (1385). تعیین سطح توسعه‌یافتگی استان‌های کشور و نابرابری بین آنها طی سال‌های 1373 و 1383. مجله نامه اقتصادی، 57: 122-101.
        -            کازرونی، علیرضا؛ اصغرپور، حسین و طیبی، سیروان. (۱۳۹۹). تأثیر رشد کند اقتصادی بر نابرابری توزیع درآمد: با تأکید بر فرضیه توماس پیکتی. پژوهش­های رشد و توسعه پایدار (پژوهش­های اقتصادی)، ۲۰ (۱): ۵۰-۲۳.
        -            کلانتری، خلیل. (1383). برنامه‌ریزی و توسعه منطقه‌ای؛ نظریه‌ها و تکنیک­ها. تهران: انتشارات خوش‌بین.
        -            محمود زاده، محمود و علمی، سیامک. (1391). نابرابری و رشد اقتصادی در استان‌های کشور. فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، 20(64): 148-131.
        -            مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. (1393). مجموعه مطالعات منطقه­ای و آمایش سرزمین در ایران، فراتحلیل نابرابری منطقه‌ای در ایران. معاونت پژوهش‌های اقتصادی.
        -            نصیری، حسین. (1387). توسعه و توسعه پایدار، چشم‌انداز جهان سوم. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران.
        -            نعیمی، پروین. (1389). بررسی اثرات قطب­های صنعتی بر توسعه روستایی؛ نمونه موردی: شهر اراک. دانشگاه آزاد، واحد علوم و تحقیقات، پایان نامه دوره کارشناسی ارشد.
        -            نیلی، مسعود و فرح‌بخش، علی. (1377) ارتباط رشد اقتصادی و توزیع درآمد. فصلنامه برنامه ریزی و بودجه. ۳ (۱۰ و ۱۱) : ۱۵۴-۱۲۱.
 
        -            Amir Ahmadi, H. (1996). The dynamics of development and inequality of provinces in Iran. translated by Ali Taifi. Political-Economic Journal, 110-109, 154-171. (in Persian).
        -            Armen, S. A. & Zare, R. (2009). Energy consumption in different sectors and its relationship with economic growth in Iran: A causal analysis of Toda and Yamato methods. Quarterly Journal of Energy Economics Studies, 6(26), 92- 67 (in Persian).
        -            Awoyemi, T. T., Oluwatayo, I. B., & Obayelu, O. A. (2010). Inequality, polarization and poverty in Nigeria. Poverty and Economic Policy Research Network Working Paper No. PMMA-2010-04. 1-43 Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=1578342 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.1578342
        -            Champernowne, D. G. (1974). A comparison of measures of inequality of income distribution. The Economic Journal, 84(336), 787-816.
        -            Deputy of Economic Research. (2014). Collection of regional studies and land management in Iran, Meta-analysis of regional inequality in Iran. Tehran: Parliamentary Research Center (in Persian).
        -            Duclos, J. Y., Esteban, J., & Ray, D. (2004). Polarization: concepts, measurement, estimation. Econometrica, 72(6), 1737-1772.
        -            Ebrahimi Salari, T. (2008). Comparative approach to the relationship between growth and income distribution from the perspective of Islam. Conference on Islamic Economics and Development, Ferdowsi University of Mashhad (in Persian).
        -            Fetros, M. H., & Beheshtifar, M. (2006). Determining the level of development of the provinces of the country and inequality between them during the years 1373 and 1383. Economic Journal, 57, 101-122 (in Persian).
        -            Hirschman, A. O. (1958). The Strategy of Economic Development. Yale University Press, New Haven, CT, USA, (No. 04; HD82, H5.).
        -            Kalantari, Kh. (2004). Regional Planning and Development; Theories and Techniques. Tehran: Khoshbin Publications (in Persian)
        -            Kazeruni, A., Asgharpour, H., & Taybi, S. (2020). The effect of slow economic growth on income distribution inequality: with emphasis on Thomas Piketty hypothesis. Sustainable Growth and Development Research (Economic Research), 20 (1), 50-23 (in Persian).
        -            Khakpour, B. (2006). Assessing the development of rural areas of Shirvan city for regional planning. Quarterly Journal of Geography and Regional Development, 7, 133-145 (in Persian).
        -            Kuznets, S. (1955). Economic growth and income distribution. The American Economic Review, 45(1), 3-28.
        -            Mahmoudzadeh, M. & Siamak E. (2012). Inequality and economic growth in the provinces of the country. Quarterly Journal of Economic Research and Policy, 64, 148-131 (in Persian).
        -            Management and Planning Organization. (1992). Collection of Qutb Roshd Articles. Tehran: Program Organization Publications (in Persian).
        -            Martic, M. & Savic, G. (2001). An application o DEA for comparative analysis and ranking of regions in Serbia with regards to social-economic development. Euroean Journal of Operational Research, 132, 343-356.
        -            Naimi, P. (2010). Investigating the effects of industrial poles on rural development case study: Arak City. Azad University of Science and Research, Master Thesis (in Persian).
        -            Nasiri, H. (1999). Development and sustainable development, Third World perspective. Master Thesis, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran (in Persian).
        -            Nili, M., & Farahbakhsh, A. (1998). The relationship between economic growth and income distribution. Quarterly Journal of Planning and Budget, 3 (10 and 11), 121-154 (in Persian).
        -            Rymaszewska, J., Tyrowicz, J., & Kochanowicz, J. (2010). Intra-provincial inequalities and economic growth in China. Economic Systems, 34(3), 237-258.
        -            Sarafi, M. (1998). Principles of Regional Development Planning. Tehran: Planning and Budget Organization, First Edition (in Persian).
        -            Tavakoli Nia, J. & Shali, M. (2012). Regional inequalities in Iran. Environmental Management Quarterly Journal, 18 (in Persian).
        -            Toda, H. Y., & Yamamoto, T. (1995). Statistical inference in vector autoregressions with possibly integrated processes. Journal of Econometrics, 66(1-2), 225-250.
        -            Wolfson, M. (1994). When inequalities diverge. American Economic Review, 84(2), 353-358.
Zapata, H. O., & Rambaldi, A. N. (1997). Monte Carlo evidence on cointegration and causation. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 59(2), 285-298.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار