عوامل محرک بازار سرمایه در اقتصاد ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکده اقتصاد، دانشگاه تهران

2 فارغ التحصیل کارشناسی ارشد رشته توسعه اقتصادی و برنامه ریزی دانشگاه تهران

چکیده

این مقاله به بررسی تحلیلی عواملمؤثر و محرک بازار سرمایه در ایران در دوره زمانی 1392-1370 بر اساس داده های فصلی می پردازد. در این تحقیق متغیرها، از شاخص قیمت بورس، نقدینگی، تورم، تولید ناخالص داخلی، نرخ ارز، درآمدهای مالیاتی و مخارج دولت تشکیل شده است. در راستای بررسی رابطه بین متغیرها، از روش هم انباشتگی یوهانسون و روش خودرگرسیون برداری (VAR) و مدل تصحیح خطا (ECM) استفاده شده است. بر اساس نتایج به دست آمده از تحلیل نمودارهایکنش و واکنش (IRF)، واکنش بازدهی بورس به یک واحد تکانه وارد شده از ناحیه نقدینگی مثبت می باشد. تکانه تصادفی مخارج دولت بر بازدهی بورس در کوتاه مدت، تأثیری اندک دارد، ولی پس از دوره دوم، اثر مثبت این تکانه ها خود را نمایان می سازند؛ به طوری که در بلند مدت مخارج دولت، اثر مثبت بر شاخص سهام خواهد داشت. اثر تکانه تصادفی مالیات­ها بر شاخص قیمت سهام منفی است. اثر تکانه تصادفی مثبت در تولید ناخالص داخلی نیز مثبت است.
بنابراین، نتایج نشان دهنده این موضوع بود که شاخص های متغیرهای کلان اقتصادی از قبیل نرخ تورم، نرخ ارز و تولید ناخالص داخلی، اثرات معنی داری بر بازدهی بورس اوراق بهادار تهران دارد؛ و بنابراین، می توان تأیید کرد که بهبود شاخص های اقتصادی نقش مهمی در رونق بازار سرمایه دارد. همچنین تأثیر شاخص های سیاست مالی از قبیل درآمدهای مالیاتی و مخارج دولت نسبت به شاخص های سیاست پولی بر بازدهی بورس، بیشتر می باشد. در نهایت نتایج حاصل از برآورد مدل تصحیح، برابر 0.31- بوده و بیانگر این موضوع است که در هر دوره، 31 درصد از میزان اختلاف ایحاد شده بر روی متغیر وابسته رفع شده و مدل، خود را به سمت تعادل بلند مدت نزدیک می کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Factors Influencing Capital Market in Iran

نویسندگان [English]

  • Aboulqasem Mahdavi Mazdeh 1
  • Reza Alikhan Beyk Zand 2
1 . Associate professor of economics , University of Tehran
2 M.A in Development Economics , University of Tehran
چکیده [English]

This paper analyzes the factors influencing capital market for the period 1991-2013 based on quarterly data. The research variables consist of Price index of stock exchange, liquidity, inflation rate, GDP, exchange rate, tax revenues and government expenditure. We employed Johansen-Juselius co-integration test, Vector Autoregressive (VAR) method and Error correction model (ECM) in order to investigate the relationship between variables. Results of impulse response functions show that stock returns response positively to one-unit innovation in liquidity. The random shock of government expenditure has a slight impact on stock returns in the short-term. However, after the second period, positive effect of these shocks appears, so that government expenditure shows a positive effect on stock index in the long-term.  The taxes random shock indicate a negative effect on the stock price index. The effect of positive random shock on GDP is positive. Overall, the results show that the macroeconomic variables such as inflation rate, exchange rate and GDP have significant effects on stock returns in Tehran Stock Exchange. Thus, improving economic factors plays a significant role in booming of capital market. In addition, the fiscal policy factors such as tax revenues and government expenditure have greater effects than monetary policy factors on stock returns. Finally, the results of ECM implies that in each period, 31 percent of the errors disappears and the model is approaching toward long run equilibrium

کلیدواژه‌ها [English]

  • Stock Returns
  • Monetary Policy
  • fiscal policy
  • Vector Autoregressive Method (VAR)
  • Error Correction Model (ECM)

مراجع

-        آل عمران‌، رویا و آل عمران، سیدعلی. (1393). بررسی تاثیر مدیریت بی ثباتی سیاست پولی توسط بانک مرکزی بر بازدهی کل بورس اوراق بهادار تهران. فصلنامه راهبرد مدیریت مالی، سال 2، شماره 3، صص 165-141.
-        حسینی، سیدمحمد و کریمی، فرهاد. (۱۳۹۱). بررسی رابطه بین برخی متغیرهای کلان اقتصادی (تغییرات نرخ تورم، تغییرات تولید ناخالص داخلی، تغییرات حجم پول و تغییرات نرخ بهره )با بازده سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار. اولین همایش ملی بررسی راهکارهای ارتقاء مباحث مدیریت، حسابداری و مهندسی صنابع در سازمانها، گچساران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گچساران.
-        رزاقی، داوود. (1382). رابطه بین تورم و بازده سهام. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده حسابداری و مدیریت.
-        رضازاده، علی. (1395). تأثیر متغیرهای کلان اقتصادی بر بی ثباتی بازدهی سهام بورس اوراق بهادار تهران. فصلنامه نظریه های کاربردی اقتصاد، سال 3، شماره 2، صص 136-121.
-        سعیدی، پرویز و کوهسیاران، علی. (1388). بررسی ارتباط شاخص‏های تورم  (CPI,PPI) و بازده سهام. مجله‏ تحقیقات اقتصادی، شماره‏ 89، صص 128-‏109.
-        صالحی، امین و آقایی چادگانی، آرزو. (1395). بررسی تأثیر ریسک کلان اقتصادی بر ریسک بازار سهام بورس اوراق بهادار تهران. مرکز همایشهای پژوهشگاه نیرو.
-        صمدی، سعید و بیانی، عذرا. (1390). بررسی ارتباط متغیر‏های کلان اقتصادی و بازده سهام در بورس اوراق بهادار تهران. فصلنامه اقتصاد مالی، شماره 5، صص 112-91.
-        علی فری، ملیحه و وکیلی فرد، حمیدرضا. (1394). تاثیر نوسانات نرخ ارز بر بازدهی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. فصلنامه علوم اقتصادی، سال 9، شماره 30،  صص 98-83.
-        کمالی رضایی، هاشم. (1387). بررسی تاثیرنوسانات شاخص‏های کلان اقتصادی بر بازده سهام. رساله‏ی کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد واحد تهران مرکزی، دانشکده اقتصاد و حسابداری.
-        مرادزاده فرد مهدی. (1383). بررسی نقش متغیرهای چندگانه حسابداری جهت پیش بینی بازده سهام عادی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. پایان نامه دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات.
-        مرادی، سمیه و نجفی زاده، سیدعباس. (1392). اثر سیاست پولی بر بازده شاخص سهام (مطالعه موردی: ایران). اولین همایش ملی الکترونیکی ملی چشم انداز اقتصاد ایران.
-        مشیری، سعید. (1381). مروری بر تحولات آموزش و پژوهش در اقتصاد کلان در جهان و ایران. فصلنامه پژوهش­های اقتصادی ایران، شماره 11، صص 54-11.
-        نوری نمینی, تقی و زهره طباطبایی نسب. (1393). تأثیر سیاستهای پولی و مالی بر بازار سهام ایران: رهیافت SVAR. تهران، کنفرانس بین المللی توسعه و تعالی کسب و کار.
-        Berner, P. & Riksbank, A. (1999). Monetary Policy and the Stock Market: Theory and Empirical Evidence. Journal of Economic Surveys, 15(4), 491-541.
-        Buyuksalvarci, A. (2010). The Effects of Macroeconomics Variables on Stock Returns: Evidence from Turkey. European Journal of Social Sciences, 14(3), 404-416.
-        Emenike K. O., & Okwuchukwu, O. (2014). Stock Market Return Volatility and Macroeconomic Variables in Nigeria. International Journal of Empirical Finance, 2(2), 75-82.
-        Fisher, I. (1930). The Theory of Interest. New York, 43.
-        Günsel, N., & Çukur, S. (2007). The Effects of Macroeconomic Factors on the London Stock Returns: a Sectoral Approach. International Research Journal of Finance and Economics, 10, 140-152.
-        Johansen, S., & Juselius, K. (1990). Maximum Likelihood Estimation and Inference on Cointegration with Applications to the Demand for Money. Oxford Bulletin of Economics and statistics, 52(2), 169-210.
-        Kadir, H. B. A., Selamat, Z., Masuga, T., & Taudi, R. (2011). Predictability Power of Interest Rate and Exchange Rate Volatility on Stock Market Return and Volatility: Evidence from Bursa Malaysia. In International Conference on Economics and Finance Research IPEDR (Vol. 4).
-        Leon, N. D. K. (2008). The Effects of Interest Rates Volatility on Stock Returns and Volatility: Evidence from Korea. International Research Journal of Finance and Economics, 14(8). 285-90.
-        Manazir, M., Noreen, M., Ali, M., Zia, KH., Ramazan, H. & Asif, M. (2012). Stock Market Prices and Monetary Variables. Vol. 3, No. 11.
-        Zakaria, Z., & Shamsuddin, S. (2012). Empirical Evidence on the Relationship between Stock Market Volatility and Macroeconomics Volatility in Malaysia. Journal of Business Studies Quarterly, 4(2), 61.
-        Zare, R., Azali, M., & Habibullah, M. S. (2013). Monetary Policy and Stock Market Volatility in the ASEAN5: Asymmetries over Bull and Bear Markets. Procedia Economics and Finance, 7, 18-27.
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار