تأثیر مالیات غیر مستقیم بر توزیع درآمد در ایران: الگوی تعادل عمومی قابل‌محاسبه (CGE)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای اقتصاد دانشگاه شیراز

2 استاد یار دانشگاه علم و صنعت ایران

3 استاد اقتصاد دانشگاه بوعلی سینا همدان

4 دانشجوی دکترای اقتصاد دانشگاه مازندران

چکیده

یکی از مهمترین وظایف اقتصادی دولت­ها، حمایت از اقشار کم­درآمد و توزیع عادلانه درآمد است. دستیابی به این هدف، مستلزم استفاده‌ از ابزارهای اقتصادی از جمله «مالیات‌ها» است. هدف اصلی این تحقیق، بررسی اثر مالیات‌های غیرمستقیم بر روی توزیع درآمد، در چارچوب مدل (CGE) می­باشد. مدل نامبرده، امروزه به عنوان یکی از بهترین ابزارهای بررسی شوک‌ها و سیاست‌های اقتصادی شناخته می­شود. در این تحقیق به منظور بررسی موضوع اشاره شده، سه سناریوی کلی 1- وضع مالیات بر واردات؛ 2- معافیت واردات از مالیات؛ 3- پرداخت یارانه به واردات، شبیه‌سازی شده و اثر این سیاست‌ها بر روی توزیع شخصی و توزیع کارکردی درآمد، محاسبه گردیده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که مالیات­های غیرمستقیم، توزیع مجدد درآمد را به ضرر خانوارهای شهری تغییر داده و همچنین باعث بهبود توزیع درآمد می­گردد. پرداخت یارانه به واردات نیز، توزیع مجدد درآمد را به ضرر خانوار روستایی تغییر داده و باعث افزایش نابرابری می­گردد. سناریوهای اعمال شده در رابطه با توزیع کارکردی درآمد نیز، نشان می‌دهد که اولاً سناریوهای وضع تعرفه و معافیت مالیاتی برای واردات، درآمد سرمایه را بیش از درآمد نیروی کار کاهش داده و ثانیاً پرداخت یارانه باعث کاهش درآمد نیروی کار و افزایش درآمد سرمایه می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Impact of Indirect Tax on the Income Distribution in Iran: Computable General Equilibrium Model (CGE(

نویسندگان [English]

  • Eiman Rousta 1
  • Saeid Mirzamohammadi 2
  • Nader Mehregan 3
  • Mohammad Reza Eskandariata 4
1 Ph.D. Student of Economics, Shiraz University
2 Assistant Professor, Iran University of Science & Technology
3 Professor of Economics, Bu Ali Sina University, Hamadan
4 Ph.D. Student of Public Economics, University of Mazandaran, Babolsar, Iran
چکیده [English]

One of the main economic tasks of governments is to support low-income groups and to distribute incomes fairly. Achieving this goal requires the use of economic instruments such as taxes. This study aims to investigate the effect of indirect taxes on income distribution based on a computable general equilibrium (CGE)model. Today, this model is known as one of the best tools for assessing economic shocks and policies. Concerning the subject of the study, three general scenarios are simulated: 1) Taxes on import;  2) Exemption of imports from taxes; 3) Subsidies to import. The effects of these policies on the personal and functional distribution of income are calculated. The findings show that indirect taxes change income distribution at the expense of urban households, and improve the income distribution. Subsidies to imports change income distribution to the detriment of rural household, and increase inequality. Applied scenarios upon the functionalincome distribution indicate that firstly, capital income increases more than labor income in the scenarios 1 and 2; and secondly, the payment of subsidies reduces the capital income and increases the labor income.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Income Distribution
  • Indirect Tax Policies
  • Computable General Equilibrium (CGE) Approach
  • Subsidy

مراجع

-       بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران. (1383). گزارش اقتصادی و ترازنامه سال 1381. انتشارات بانک مرکزی ایران.
-       برخورداری، سجاد و مهرگان، نادر. (1389). مدل‌های تعادل عمومی قابل‌محاسبه و کاربرد آن در اقتصاد. انتشارات نور علم و دانشکده علوم اقتصادی.
-       برقی اسکویی، محمد مهدی. (1394). تأثیر کاهش نرخ تعرفه کالاهای وارداتی بر بازار کار ایران (مطالعه موردی: بخش کشاورزی و بخش صنایع غذایی، پوشاک و نساجی). فصلنامه مدلسازی اقتصادی، شماره 4، صص 40-25.
-       پژویان، جمشید. (1391). اقتصاد بخش عمومی (مالیات‌ها). انتشارات جنگل، چاپ هشتم.
-       جعفری صمیمی، احمد. (1391). اقتصاد بخش عمومی (1)، (چاپ یازدهم)، انتشارات سمت.
-       حسن­زاده، محمد؛ صادقی، حسین؛ یوسفی، علی؛ سحابی، بهرام و قنبری، علی. (1391). بررسی اثرات نوسان قیمت نفت بر رفاه خانوارها در دهک‌های مختلف درآمدی: رهیافت مدل تعادل عمومی قابل‌محاسبه. فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار)، شماره 4: 77- 55.
-        خیابانی، ناصر. (1387). یک الگوی تعادل عمومی قابل محاسبه برای ارزیابی افزایش قیمت تمامی حامل های انرژی در اقتصاد ایران. فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی، سال 5 (16)، صص 34-1.
-       ذوالنور، سید حسین. (1380). تحلیل اثر وضع برخی مالیات­ها بر اقتصاد ایران: یک الگوی تعادل عمومی. پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، شماره 17، صص 50-5.
-       رشتی، امین و رفعت میلانی، مژگان. (1390). بررسی اثر مالیات بر ارزش افزوده بر توزیع درآمد در کشورهای منتخب. پژوهشنامه مالیات، شماره 11، صص 83 -63.
-       سیفی­پور، رویا و رضایی، محمدقاسم. (1390). بررسی عوامل موثر بر توزیع درآمد در ایران با تاکید بر مالیات­ها. فصلنامه مالیات، شماره 10، صص 42-121.
-       طیب­نیا، علی؛ رفیعی، علیرضا و یزدان­پناه، محسن. (1384). بررسی اثرات احتمالی اجرای مالیات بر ارزش افزوده بر نابرابری در ایران. مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 68، صص 336-305.
-       متوسلی، محمود و فولادی، معصومه. (1385). اثرات افزایش قیمت نفت در تولید ناخالص داخلی و اشتغال در ایران با استفاده از یک حالت تعادل عمومی قابل محاسبه. پژوهشنامه اقتصادی، شماره 76، صص 76-51.
 
-        Aka, B. F., & Diallo, S. S. (2011). Influence of the Fiscal System on Income Distribution in Regions and Small Areas: Micro simulated CGE Model for Côte d'Ivoire (No. RP_218). African Economic Research Consortium.
-        Damuri, Y. R., & Perdana, A. A. (2003). The impact of fiscal policy on income distribution and poverty: a computable general equilibrium approach for Indonesia. CSIS: WPE068.
-         Ferreira, F., Sandra, M., & Prado, L. (2010). Tax reform, income distribution and poverty in Brazil: an applied general equilibrium analysis. International Journal of Microsimulation, 3(1): 114-117
-        Lofgren, H., Harris, R. L., & Robinson, S. (2002). A standard computable general equilibrium (CGE) model in GAMS (Vol. 5). Intl Food Policy Res Inst.
-        Nahar, B., & Siriwardana, M. (2013). Trade Opening, Fiscal Reforms, Poverty, and Inequality: A CGE Analysis for Bangladesh. The Developing Economies, 51(2), 145-185.
-       Petersen, T. (1997). An introduction to CGE modelling and an illustrative application to Eastern European Integration with the EU. Kobenhavns Universitet, Ekonomisk Institut, Master's Thesis.
 
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار