تاثیر درآمدهای نفتی بر رشد اقتصادی در ایران با تاکید بر تغییر کیفیت نهادی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری علوم اقتصادی، دانشگاه اصفهان

2 کارشناس ارشد علوم اقتصادی، دانشگاه اصفهان

چکیده

کشورهای صاحب منابع نفتی از جمله ایران ثروت هنگفتی را از صادرات نفت در چند دهه اخیر به دست آورده­اند که این ثروت به واسطه رسم و قانون در اختیار دولت قرارگرفته است. این درآمد در بیشتر حکومت­های صاحب منابع نفتی، در کنار تأثیر مستقیم بر رشد اقتصادی، دامنه اقتدار دولت­ در عرصه­های سیاسی و اجتماعی را تغییرداده و با کاهش کیفیت نهادی و به عبارتی افزایش خطر سیاسی در این حوزه­ها، به‌صورت غیرمستقیم نیز بر رشد اقتصادی تأثیر داشته­است. با توجه به این نکته، در این پژوهش با استفاده از یک الگوی معادلات همزمان برای اقتصاد ایران، از یک سوی تأثیر درآمد حاصل از صادرات منابع نفتی بر کیفیت نهادی را مورد آزمون قرار داده و از سوی دیگر، تأثیر شاخص­های کیفیت نهادی بر رشد اقتصادی را مطالعه کرده‌ایم. نتایج برآورد ضرایب الگو نشان می­دهد که در دوره 1363-1391، از نفت به عنوان ابزار اعمال حاکمیت سیاسی در ایران استفاده شده است. به بیان دیگر، افزایش درآمدهای نفتی در ایران با کاهش کیفیت نهادی و افزایش خطر سیاسی به صورت غیرمستقیم تأثیر منفی بر رشد اقتصادی داشته­­است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Impact of Oil Revenues on Economic Growth in Iran with Emphasis on Variations in Institutional Quality

نویسندگان [English]

  • Hossein Esmaeili Razi 1
  • Behnam Ebrahimi 1
  • Shirin Shirali 2
1 Ph.D. in Economic Sciences, University of Isfahan
2 Master of Science (Economics), Isfahan University
چکیده [English]

Oil-rich countries, including Iran, have acquired enormous windfalls from oil exports during last decades. These earnings have affected economic growth of the oil-endowed countries both directly and indirectly through changing governments’ intervention/influence in social and political fields and reducing institutional quality and increasing political risks. In this paper, using a simultaneous equations model for Iran’s economy, we study the impact of oil revenue on institutional quality, on the one hand, and the impact of institutional indexes on economic growth, on the other hand. The results indicate that oil has been used as a tool for political governance in Iran over the period 1984-2012. In other words, the increase in oil revenues through reducing institutional quality and increasing political risks has lowered the economic growth. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Natural Resources
  • Oil Revenues
  • Political Risk
  • Institutional Quality
  • Economic Growth

مراجع

منابع
 -                 بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران. پایگاه داده­های بانک مرکزی. بانک اطلاعات سری­های زمانی. www.cbi.ir/page/4275.aspx
-        بهبودی، داود؛ اصغرپور، حسین؛ بهشتی، محمد باقر و محمدلو، نویده. (1390). مقایسه نقش کیفیت نهادی بر بلای منابع طبیعی در بین کشورهای صادرکننده نفت خام. پژوهش­نامه علوم اقتصادی، سال ششم، شماره 11، صص80-61 .
-        کارل، تری­لین. (1388).  معمای فراوانی: رونق­های نفتی و دولت­های نفتی. ترجمه: جعفر خیرخواهان.  نشر نی. 
-        گجراتی، دامودار. (1383). مبانی اقتصاد­سنجی. جلد دوم. ترجمه حمید ابریشمی. انتشارات دانشگاه تهران. چاپ سوم.
-        محمدزاده، یوسف؛ دانش جعفری، داود و مجیدی، سید یاسر. (1390). نقش کیفیت نهادها و سرمایه انسانی در پدیده بلای منابع (مطالعه موردی کشورهای صادرکننده نفت). پژوهش­های اقتصادی، سال یازدهم، شماره چهارم، صص157-127.
-                 مرکز آمار ایران. پایگاه­ها و سامانه­ها. سری­های زمانی. http://www.amar.org.ir/Default.aspx?tabid=96
-        مهرآرا، محسن وکیخا، علیرضا. (1387). نهادها، نفت و رشد اقتصادی در کشورهای متکی به نفت طی دوره 2005-1975: روش پانل هم انباشتگی. فصل­نامه اقتصاد مقداری، دوره 5، شماره 4، زمستان، صص79-55.
-        یاوری، کاظم و سلمانی، بهزاد. (1384). رشداقتصادی درکشورهای دارای منابع طبیعی: کشورهای صادرکننده نفت.پژوهشنامه بازرگانی، زمستان، صص24-1.
-        Brückner, M., Ciccone, A., and Tesei, A. (2012). Oil Price Shocks, Income, and Democracy. Review of Economics and Statistics, Vol. 94, No. 2, PP. 389-399.
-        Gylfason, T. (2001). Natural resources, education, and economic development. European economic review, 45(4), 847-859.
-        Human Development Report (HDR). Human Development Index (HDI). Available From: http://hdr.undp.org/en/statistics/hdi/
-        Iimi, A., & Ojima, Y. (2005). Natural resources, economic growth and good governance: an empirical note. JBIC Working Paper, (21).
-        Isham, J., Woolcock, M., Pritchett, L., & Busby, G. (2005). The varieties of resource experience: natural resource export structures and the political economy of economic growth. The World Bank Economic Review, 19(2), 141-174.
-        Kolstad, I. (2009). The resource curse: which institutions matter?. Applied Economics Letters, 16(4), 439-442.
-        Leite, C. A., & Weidmann, J. (1999). Does mother nature corrupt? Natural resources, corruption, and economic growth. Natural Resources, Corruption, and Economic Growth (June 1999). IMF Working Paper, (99/85).
-        Mehlum, H., Moene, K., & Torvik, R. (2006). Institutions and the resource curse. The economic journal, 116(508), 1-20.
-        Moore, B. (1993). Social origins of dictatorship and democracy: Lord and peasant in the making of the modern world (Vol. 268). Beacon Press.
-        Papyrakis, E., & Gerlagh, R. (2004). The resource curse hypothesis and its transmission channels. Journal of Comparative Economics, 32(1), 181-193.
-        PRS Group.Annual averages of the components for Political Risk, from 1984 through the last full calendar year (Table 3B). Available From: http://www.prsgroup.com/countrydata_PreparedDatasets.aspx.
-        Robinson, J. A., Torvik, R., & Verdier, T. (2006). Political foundations of the resource curse. Journal of development Economics, 79(2), 447-468.
-        Ross, M. L. (1999). The political economy of the resource curse. World politics, 51(02), 297-322.
-        Ross, M. L. (2001). Does oil hinder democracy?. World politics, 53(3), 325-361.
-        Ross, M. (2008). But seriously: does oil really hinder democracy?. UCLA Department of Political Science,  Preliminary Draft.
-        Sachs, J. D., & Warner, A. M. (1997a). Natural Resource Abundance and Economic Growth. Harvard institue for International Development: Working Paper, November, PP. 1-50.
-        Sachs, J.D. and A.M. Warner .(1997b). Sources of slow growth in African economies.Journal of African Economies, No. 6, PP. 335-376.
-        Sachs, J. D., & Warner, A. M. (2001). The curse of natural resources. European economic review, 45(4), 827-838.
-        Sokoloff, K. L., & Engerman, S. L. (2000). History lessons: Institutions, factors endowments, and paths of development in the new world. The Journal of Economic Perspectives, 14(3), 217-232.
-        Tanzi, V .(2006). Corruption Around the World:Causes, Consequences, Scope, and Cure. IMF Staff Papers, No. 45, PP. 559-94.
-        Tanzi, V. (1998). Corruption around the world: Causes, consequences, scope, and cures. Staff Papers, 45(4), 559-594.
-        Van der Ploeg, F. (2011). Natural resources: Curse or blessing?. Journal of Economic Literature, 49(2), 366-420.
 
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار