مطالعه اثر درآمدهای نفتی بر شاخص حکمرانی خوب در کشورهای منتخب عضو اوپک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار اقتصاد، دانشکده اقتصاد و مدیریت، دانشگاه ارومیه

2 دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد، دانشکده اقتصاد و مدیریت، دانشگاه ارومیه

چکیده

شاخص حکمرانی خوب از مهم‌ترین عوامل رشد و توسعه کشورها محسوب می­شود. برخورداری کشورهای نفت­خیز از درآمدهای نفتی با تأثیر بر عملکرد دولت به چالش­هایی نظیر رشد پایین اقتصادی، فقر و نبود پاسخگویی، فساد و نبود حاکمیت قانون منجر شده است. هدف اصلی این پژوهش بررسی تأثیر درآمدهای نفتی بر شاخص حکمرانی خوب در کشورهای عضو اوپک با استفاده از رهیافت داده­های تابلویی در دوره 1996- 2011 است. در این پژوهش از میانگین حسابی شش مؤلفه کنترل فساد، اثربخشی دولت، کیفیت قوانین، قانون­مداری، اعتراض و پاسخگویی و ثبات سیاسی با عنوان شاخص حکمرانی خوب استفاده کرده و تأثیر درآمدهای نفتی بر تمامی مؤلفه­ها را نیز به صورت جداگانه بررسی کرده‌ایم. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که درآمدهای نفتی اثر منفی و معنا­داری بر شاخص حکمرانی خوب داشته و حاکی از تأثیر منفی و معنا­دار درآمدهای نفتی بر شاخص­های کنترل فساد، ثبات سیاسی و اعتراض و پاسخگویی است. از سوی دیگر، درآمدهای نفتی بر روی اثربخشی دولت و کیفیت قوانین اثر منفی و روی قانونمداری اثر مثبت داشته، اما این تأثیرات معنا­دار نبوده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Effects of Oil Revenues on Good Governance Indicator in Selected OPEC Member Countries

نویسندگان [English]

  • Seyed Jamaledin Mohseni Zonouzi 1
  • Kiumras Shahbazi 1
  • Rounak Parnak 2
1 Assistant Professor of Economics, Faculty of Economics and Management, Urmia University
2 Graduate Student of Economics, Faculty of Economics and Management, Urmia University
چکیده [English]

Indicator of good governance is one of the key factors in growth and development of countries. Oil revenues which are affecting government’s performance in oil-rich countries, posed a number of  challenges such as low economic growth, poverty and lack of responsibility, corruption and lack of rule of law. The main objective of this study is to investigate the impact of oil revenues on good governance indicators in OPEC countries by using panel data approach over the period of 1996 - 2011. In this study, the arithmetic mean of corruption control, government effectiveness, regulatory quality, rule of law, voice and accountability and political stability indices are used as an indicator of good governance. Moreover, the impact of oil revenues on each component is separately investigated. The results indicate that oil revenues have a negative and significant effect on good governance indicator, due to its negative and significant effects on corruption control, political stability and voice and accountability indices. On the other hand, the oil revenues have negative impacts on government effectiveness and regulatory quality, and a positive impact on rule of law, but these impacts are insignificant.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Indicators of Good Governance
  • Oil Rents
  • OPEC
  • Panel Data Approach
-        بشیری، عباس و شقاقی شهری، وحید. (1390). حکمرانی خوب، فساد و رشد اقتصادی (رویکردی اقتصادی به مقوله حکمرانی خوب). دو ماهنامه اقتصادی و بازرگانی. سال نهم، شماره 48، صص 81-69.
-        جاسبی، عبداله و نفری، ندا. (1388). طراحی الگوی حکمرانی خوب بر پایه نظریه سیستم باز. فصلنامه علوم مدیریت ایران. سال چهارم، شماره 16، صص 117-85.
-        خیرخواهان، جعفر. (1385). بلای منابع. اقتصاد و جامعه. سال دوم، شماره هفتم.
-        خیرخواهان، جعفر و برادران شرکاء، حمیدرضا. (1382). رونق نفتی و نرخ پس‌انداز در کشورهای اوپک. فصلنامه پژوهش­های اقتصادی ایران، شماره 16، صص 132-101.
-        رنجبر، همایون؛ سامتی، مرتضی؛ فرح­بخش، مریم و محسنی، فضیلت. (1391). تحلیل رابطه درآمدهای نفتی و کیفیت با رشد اقتصادی (مطالعه موردی کشورهای عضو اوپک). اولین همایش منطقه­ای تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر گز.
-        صادقی، سیدکمال و سجودی، سکینه (1390). وابستگی فساد و اندازه دولت در کشورهای اسلامی، نشریه اطلاعات سیاسی- اقتصادی، .شماره 285، ص 203- 194
-    صامتی، مجید و اسمعیل دره­چایی، نجمه. (1392). تأثیر وفور منابع طبیعی بر سیاست­های مالی دولت در ایران طی دوره (1387-1357) با تأکید بر فرضیه نفرین منابع طبیعی. فصلنامه سیاست­های مالی و اقتصادی. سال اول، شماره 3، صص 70- 53.
-        طبیبیان، محمد. (1387). وب‌سایت رستاک.
-        کارل، تری لین. (1388). معمای فراوانی؛ رونق­های نفتی و دولت­های نفتی. ترجمه جعفر خیرخواهان، تهران: نشر نی.
-        کبیری، افشار. (1390). تبیین جامعه شناختی حکمرانی خوب. رساله دکتری جامعه‌شناختی. تهران. دانشگاه تربیت مدرس.
-        لوسیانی، جیاکومو. (1374). درآمد ثابت نفتی: بحران مالی دولت و گرایش به دموکراسی. فصلنامه مطالعات خاورمیانه سال دوم. شماره 2، صص 462-423.
-        متفکرآزاد، محمدعلی و ممی­پور، سیاب. (1392). تحلیل اقتصادی- سیاسی موانع تأثیرگذاری وفور منابع طبیعی بر رشد اقتصادی. فصلنامه پژوهش­های کاربردی. سال اول، شماره اول، صص 124-97.
-        محمدزاده، پرویز؛ ممی­پور، سیاب و فشاری، مجید. (1389). کاربرد نرم­افزار استاتا در اقتصادسنجی. تهران:انتشارات نورعلم و دانشکده علوم اقتصادی. چاپ اول.
-        نادری، محمد مهدی. (1390). حکمرانی حوب، معرفی و نقد اجمالی. اسلام و پژوهش­های مدیریتی. شماره یک، صص 94-69.
-        نجفی، کرم. (1383). تأثیر درآمدهای نفتی بر سیاست­های اقتصادی ایران در دهه 60 و 70. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تهران
-        یوسفی، محمدقلی. (1385). بررسی علل شکست سیاست­های تعدیل در فرآیند توسعه اقتصادی. نشریه اطلاعات سیاسی- اقتصادی. شماره 231 و 232، صص 177- 154.
-        Ahmadov, I., Mammadov, J., and Aslanli, K. (2013). Assessment of Institutional Quality in Resource-Rich Caspian Basin Countries. Available at SSRN 2274813.
-        Andersen, J.J., & Aslaksen, S. (2013). Oil and Political Survival. Journal of Development Economics, Vol.100, No.1, pp. 89-106.
-        Arezki, R., & Brückner, M. (2011). Oil rents, Corruption, and State Stability: Evidence from Panel Data Regressions. European Economic Review, Vol.55, No. 7, pp. 955-963.
-        Arvate, P.R., Curi, A.Z., Rocha, F., and Sanches, F.A. (2010). Corruption and the Size of Government: Causality Tests for OECD and Latin American Countries. Applied Economics Letters, Vol.17, No.10, pp. 1013-1017.
-        Baltagi, B.H. (2005). Econometric Analysis of Panel Data., John Wiley & Sons Ltd, The Atrium, Southern Gate, Chichester, West Sussex PO198SQ, England.
-        Baltagi, B.H., Bresson, G., and Pirotte, A. (2007). Panel Unit Root Tests and Spatial Dependence. Journal of Applied Econometrics, Vol.22, No.2, pp. 339-360.
-        Barbier, E.B. (2003). The Role of Natural Resources in Economic Development. Australian Economic Papers, Vol.42, No.2, pp. 253-272.
-        Barbier, E.B. (2010). Corruption and the Political Economy of Resource-Based Development: a  Comparison of Asia and Sub-Sahara Africa. Environmental and Resource Economics, Vol.46, No.4, pp. 511-537.
-        Bhattacharyya, S., and R. Hodler, (2010). Natural Resources, Democracy and Corruption. European Economic Review,Vol.54, No.4, pp. 608-621.
-        -Carbonnier, G., and Wagner, N. (2011). Oil, Gas and Minerals: The Impact of Resource-Dependence and Governance on Sustainable Development, CCDP Working Paper no. 8 (Geneva: The Graduate Institute).
-        Collier, P. (2000). Economic causes of civil conflict and their implications for policy (pp. 839-53). Washington, DC: the World Bank.
-        Fearon, J.D., & D.D. Laitin, (2003). Ethnicity, Insurgency, and Civil War. American Political Science Review, Vol.97, No.01, pp.75-90.
-        -Goel, R.K., & Nelson, M.A. (1998). Corruption and Government Size: a Disaggregated Analysis. Public Choice, Vol.97, No.1-2, pp.107-120.
-        Greene, W.H. (2003). Econometric Analysis 5/3, Stern School of Business, New York University.
-        Governance for Sustainable Human Development, A UNDP policy paper, UNDP, 1997.
-        Hamilton, K. & R. Giovanni. (2006). From Curse to Blessing, Natural Resource and Institutional Quality. Environment Matters, the World Bank Group, pp. 24-27.
-        Karl, Terry L. (1997). Paradox of Plenty: Oil Booms and Petro- states. Berkeley: University of California press.
-        Kotera, G., Okada, K., and Samreth, S. (2012). Government Size, Democracy, and Corruption: An Empirical Investigation. Economic Modelling, Vol.29, No.6, pp. 2340-2348.
-        Kraay, A., Mastruzzi, M., and Kaufmann, D. (2003). Governance Matters III: Governance Indicators for 1996–2002. Informe de Investigación, WPS, 3106.
-        Lyon, P. (2000). Partnership for Good Governance in the 21Century, Aus Journal of Public Administration,Vol.59,  Issue 3, pages 87–93,.
-        Mahdavi, P. (2014). Extortion in the Oil States: Nationalization, Regulatory Structure, and Corruption.
-        Nilsson, K. (2008). Bad Wealth–Retesting the Relationship between Natural Resource Abundance and Democracy. QoG working paper series2008(11), 11.
-        Ogundiya, I.S. (2010). Democracy and Good Governance: Nigeria’s Dilemma. African Journal of Political Science and International Relations, Vol.4, No.6, pp. 201-208.
-        OHCHR, H, (2000). Human Rights in Development. Office of United Nations High Commissioner for Human Rights – Geneva.
-        Ron, J. (2005). Paradigm in Distress? Primary Commodities and Civil War. Journal of Conflict Resolution, Vol. 49, No.4, pp. 443-450.
-        Ross, M.L. (2008). Blood Barrels-Why Oil Wealth Fuels Conflict. Foreign Affair, Vol.87, No. 3. pp. 2-9
-        Sachs, J. & A.  Warner. (1997). Natural Resource Abundance and Economic Growth, mimeo, Center for International Development, Harvard University
-        Smith, B. (2004). Oil Wealth and Regime Survival in the Developing World, 1960–1999. American Journal of Political Science, Vol.48, No.2, pp. 232-246.
-        Stowe, K. (1992). Good Piano Won't Play Bad Music Administrative Reform and Good Governance. Public Adminis-tration, Vol.70, No.3, pp. 387-394.
-        Sutherland, C.A. (2012). Expanding Corporate Social Responsi-bility in the Petroleum Industry: Improving Good Governance in Oil Exporting Countries, Forfatter: Publisher, Oslo.
UNESCAP. (2002). What is Good Governance available at http//www.Unscap.org/hunset/gg/governanc.- World Bank. (2005). Governance Indicators. 1996-2004 Washington D. C: World Bank. Available http: //info worldbank. org/governance/ kkz2004/tables.