تاثیر متقابل رفتار بانک مرکزی، رشد نقدینگی و رشد اقتصادی (رویکرد خود رگرسیون برداری ساختاری( SVAR)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه اقتصاد، دانشکده علوم انسانی، واحد فیروزکوه، دانشگاه آزاد اسلامی، فیروزکوه، ایران

2 دانشیار، گروه اقتصاد، دانشکده علوم انسانی، واحد فیروزکوه، دانشگاه آزاد اسلامی، فیروزکوه، ایران

3 استادیار، گروه اقتصاد، دانشکده علوم انسانی، واحد فیروزکوه، دانشگاه آزاد اسلامی، فیروزکوه، ایران

4 دانشیار، گروه اقتصاد، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

چکیده

این پژوهش شاخصی برای ارزیابی رفتار بانک مرکزی معرفی می‌کند که نسبت نرخ بهره به تورم را به‌عنوان معیاری کلیدی در نظر می‌گیرد. حفظ این نسبت در سطح یک یا بالاتر، نشان‌دهنده نرخ بهره واقعی مثبت است و بیانگر اتخاذ سیاست‌های پولی هوشمندانه و هدفمند توسط بانک مرکزی است. هدف این تحقیق شناسایی رفتار متقابل رشد نقدینگی، رشد اقتصادی و رفتار بانک مرکزی بر یکدیگر است این تحقیق با استفاده از داده‌های سری زمانی «نسبت نرخ بهره به تورم»، رشد نقدینگی و رشد اقتصادی در طی سال‌های 1370 تا 1402 به‌عنوان نمونه آماری از جامعه اقتصاد ایران و روش تحقیق کمی خودرگرسیون برداری ساختاری (SVAR) اثرات متقابل این سه را بر یکدیگر آشکار کرد. پرسش اصلی این تحقیق این است که آیا انحراف نرخ بهره اسمی از تورم بر کاهش یا رشد نقدینگی مؤثر است؟ نتایج توابع واکنش ضربه‌ای نشان می‌دهد که شوک‌های نقدینگی تأثیر قابل توجهی بر «نسبت نرخ بهره به تورم» ندارند، به این معنی که رفتار بانک مرکزی به‌صورت مستقیم از نوسانات رشد نقدینگی تبعیت نمی‌کند. بااین‌حال، شوک‌های رشد اقتصادی می‌توانند رفتار بانک مرکزی را تغییر دهند. از سوی دیگر، تأثیر شوک «نسبت نرخ بهره به تورم» بر خودش به‌طور فوری اما موقتی عمل می‌کند، به این معنی که این واکنش‌ها به‌سرعت فروکش می‌کنند و اثرات آن به‌سرعت محو می‌شود. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که شوک به «نسبت نرخ بهره به تورم» با یک تأخیر سه ساله منجر به کاهش رشد نقدینگی می‌شود. این نتیجه حاکی از آن است که رفتار بانک مرکزی، هرچند با تأخیر، بر رشد نقدینگی تأثیرگذار است. مهم‌ترین پیشنهاد سیاستی اقدام صحیح بانک مرکزی در جهت حفظ تعادل در «نسبت نرخ بهره به تورم» باعث کنترل نقدینگی و تورم و رشد اقتصادی می‌شود.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Analyzing the Interplay of Central Bank Behavior, Liquidity Growth, and Economic Growth Using the Structural Vector Autoregression (SVAR) Approach

نویسندگان [English]

  • Saeed Iranpor 1
  • Saleh Ghavidel Doostkouei 2
  • Mehdi Fathabadi 3
  • Mirhossein Mousavi 4
1 PhD Student, Department of Economics, Faculty of Humanities, Firoozkooh Branch, Islamic Azad University, Firoozkooh, Iran
2 Associate Professor, Department of Economics, Tehran, Firoozkooh Branch, Islamic Azad University, Firoozkooh, Iran
3 Assistant Professor, Department of Economics, Tehran, Firoozkooh Branch, Islamic Azad University, Firoozkooh, Iran
4 Associate Professor, Department of Economics, Faculty of Social Sciences and Economics, Alzahra University, Tehran, Iran
چکیده [English]

This study introduces an index to assess central bank behavior by using the interest rate-to-inflation ratio as a key measure. Maintaining this ratio at or above one reflects positive real interest rates and indicates prudent monetary policies. Using time series data for Iran’s economy from 1991 to 2023 and employing the Structural Vector Autoregression (SVAR) model, this study examines the interactions between liquidity growth, economic growth, and central bank behavior. The results revealed that liquidity shocks do not have a significant impact on the interest rate-to-inflation ratio, suggesting that central bank behavior does not directly follow fluctuations in liquidity growth. However, economic growth shocks influence central bank behavior, and a shock to the interest rate-to-inflation ratio reduces liquidity growth with a three-year lag, indicating that monetary policy affects liquidity over time. The results highlight the importance of maintaining a stable interest rate-to-inflation ratio in controlling liquidity, managing inflation, and promoting economic growth

کلیدواژه‌ها [English]

  • Central bank behavior
  • Interest rate-to-inflation ratio
  • Liquidity growth
  • Economic growth
  • Structural Vector Autoregression (SVAR)

مراجع

منابع

باغستانی، علی اکبر و رحیمی، رضا. (1400). بررسی رابطه بین نرخ سود و نقدینگی در بانک تجارت. فصلنامه اقتصاد محاسباتی، 5(1)، 145-131.
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران. (1401). بانک سری زمانی.
تقوی، مهدی و صفرزاده، اسماعیل. (1388). نرخ بهینه رشد نقدینگی در اقتصاد ایران در چارچوب الگوهای تعادل عمومی پویای تصادفی کینزی جدید (DSGE). فصلنامه مدل‌سازی اقتصادی، 3(9)، 104-77.
خاوری، حمید و ابراهیمی سالاری، تقی. (۱۴۰۲). بررسی آثار سیاست‌های پولی مقابله با تورم بر امنیت و رشد اقتصادی در ایران. اقتصاد و توسعه منطقه‌ای، ۳۰(۲۵)، 179-140.
دژپسند، فرهاد و سالاری شهری، محمد. (۱۴۰۳). عوامل مؤثر بر تورم در سه برنامه توسعه دوره چشم‌انداز. پژوهش‌های برنامه و توسعه، ۵(۲)، 131-97.
سامتی، مرتضی؛ دلالی اصفهانی، رحیم؛ خوش اخلاق، رحمان و شیرانی فخر، زهره. (۱۳۸۸). تحلیل روابط علی بین متغیرهای کلان اقتصادی، به منظور کاهش نرخ بهره در ایران با روش نقشة علی بیزین (BCM). مجله تحقیقات اقتصادی، 44(1).
سعیدی، پرویز؛ مظهری، رضا و ولیان، حسن. (۱۳۹۱). بررسی ارتباط بین نرخ تورم با نرخ بهره بر اساس تئوری اثر فیشر در اقتصاد ایران. دانش مالی تحلیل اوراق بهادار (مطالعات مالی)، ۵(۱۳)، 98-83.
طیب‌نیا، علی و زندیه، رضوان. (۱۳۸۸). اثرات فرآیند جهانی شدن بر تورم در ایران. پژوهش‌های اقتصادی ایران، 13(38)، 96-53.
کهزادی، نوروز و نوفرستی، ابوالفضل. (۱۳۸۵). بررسی اثر تغییرات نرخ بهره بر تورم. مجموعه مقالات شانزدهمین کنفرانس سیاست‌های پولی و ارزی، تهران: مؤسسه تحقیقات پولی و بانکی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
محمدی، حسین و محمودی، مهدی. (۱۳۹۶). بررسی اثرات متقابل نرخ بهره با متغیرهای منتخب اقتصاد کلان در کشورهای اسلامی و غیراسلامی. فصلنامه تحقیقات مدل‌سازی اقتصادی، ۸(۲۸)، 138-103.
مهرگان، نادر؛ عزتی، مرتضی و اصغرپور، حسین. (۱۳۸۵). بررسی رابطه علی بین نرخ بهره و تورم: با استفاده از داده‌های تابلویی. پژوهش‌های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار)، 6(3)، 105-91.
 
 
 
Aghion, P., Angeletos, G. M., Banerjee, A., & Manova, K. (2010). Volatility and growth: Credit constraints and the composition of investment. Journal of Monetary Economics, 57(3), 246-265.
Aghion, P., Farhi, E., & Kharroubi, E. (2012). Monetary policy, liquidity, and growth. (No. w18072). National Bureau of Economic Research.
Arrow, K. J., & Debreu, G. (1954). Existence of an equilibrium for a competitive economy. Econometrica, 22(3), 265–290.
Baghestany, A., & Rahimi, R. (2022). Investigating the Relationship Between Interest Rates and Liquidity in Tejarat Bank. Computational Economics, (1)1, 131-145. (In Persian).
Beyer, A., Haug, A. A., & Dewald, W. G. (2009). Structural breaks, cointegration and the Fisher effect. European Central Bank (ECB) Working Paper No. 1013.
Central Bank of Iran. (2023). Time Series Data Bank.
Cochrane, J. H. (1991). Production‐based asset pricing and the link between stock returns and economic fluctuations. The Journal of Finance, 46(1), 209-237.
Dejpasand, F., & Salari Shahri, M. (2024). Factors affecting inflation in three development plans of the perspective period. Program and Development Research, 5(2), 97-131. (In Persian).
Fisher, I. (1930). The theory of interest: As determined by impatience to spend income and opportunity to invest it. New York: Macmillan.
Friedman, M. (1969). Optimum quantity of money and other essays. Chicago: Aldine.
Jensen, M. J. (2009). The Long‐Run Fisher Effect: Can It Be Tested?. Journal of Money, Credit and Banking, 41(1), 221-231.
Kahzadi, N., & Noferesti, A. (2006). Examining the effect of interest rate changes on inflation. Proceedings of the 16th Monetary and Banking Conference, Tehran: Monetary and Banking Research Institute of the Central Bank of the Islamic Republic of Iran. (In Persian).
Khavari, H., & Ebrahimi Salari, T. (2023). Investigation the Effects of Disinflation Monetary Policies on Economic Security and Growth in Iran. Journal of Economics and Regional Revelopment, 30(25), 140-179. (In Persian).
Larsen, H. S. (1950). The liquidity preference of banks. The Review of Economic Studies, 18(2), 123-127.
Leeper, E. M. (1991). Equilibria under ‘active’and ‘passive’monetary and fiscal policies. Journal of monetary Economics, 27(1), 129-147.
Lucas, Jr, R. E. (2000). Inflation and welfare. Econometrica, 68(2), 247-274.
Mehregan, N., Ezati, M., & Asgharpur, H. (2006). Causal relationship between the interest rate and inflation using panel data. The Economic Research (Sustainable Growth and Development), 6(3), 91-105. (In Persian).
Mohammadi, H., & Mahmoudi, M. (2017). Investigating the interaction between interest rates and selected macroeconomic variables in Islamic and non-Islamic countries. Economic Modeling Research Quarterly, 8(28), 103-138. (In Persian).
Mundell, R. (1963). Inflation and real interest. Journal of Political Economy, 71(3), 280-283.
Nguyen, T. T., Phan, T. D., & Tran, N. A. (2022). Impact of fiscal and monetary policy on inflation in Vietnam. Investment Management and Financial Innovations, 19(1), 201-209.
Saeedi, P., Mazhary, R., & Valian, H. (2012). Studying the relation between inflation rate and interest rate based on Fisher's theory of the Iranian economy. Financial Knowledge of Securities Analysis, 5(13), 83-98. (In Persian).
Sameti, M., Dallaly, R., Khoshakhlagh, R., & Shirani Fakhr, Z. (2010). Investigating the causal relationship between macroeconomics variables for reducing the rate of interest in Iran with Bayesian causal map (BCM) approach. Journal of Economic Research (Tahghighat-E-Eghtesadi), 44(1). (In Persian).
Summers, L. H. (1981). Optimal inflation policy. Journal of Monetary Economics, 7(2), 175-194.
Taghavi, M., & Safarzadeh, E. (2009). The Optimum Rate of Money Growth in New Keynesian DSGE Framework for Iran Economy. Economic Modeling Quarterly, 3(9), 77-104. (In Persian).
Taiebni, A., & Zandyeh, R. (2009). The effects of globalization on inflation in Iran. Iranian Journal of Economic Research, 13(38), 53-96. (In Persian)
Taylor, J. B. (1993). Discretion versus policy rules in practice. Carnegie-Rochester Conference Series on Public Policy, 39, 195–214.
Walras, L. (1874). Éléments d'économie politique pure. Lausanne.
Weiss, L. (1980). The effects of money supply on economic welfare in the steady state. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 565-576.
تحلیل های اقتصادی توسعه ایران
دوره 10، شماره 2
مهر 1403
صفحه 253-282

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار