نقش تاب‌آوری اقتصادی در تعدیل آثار منفی نوسانات قیمت نفت بر رشد اقتصادی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد دانشگاه سمنان

2 استادیار و عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اداری دانشگاه سمنان

3 استاد تمام و عضو هیات علمی دانشگاه سمنان

چکیده

اقتصاد ایران به دلیل وابستگی به درآمدهای نفتی، تأثیر زیادی از نوسانات بازار جهانی نفت می‌پذیرد و این تأثیر عمدتاً در جهت منفی و کاهش رشد اقتصادی کشور بوده است. در واقع ریسک قیمت جهانی نفت، به طور مداوم بر رشد اقتصادی ایران اثر منفی داشته است. یکی از روش‌های کاهش این اثر منفی، افزایش تاب‌آوری اقتصادی و مقاوم‌سازی آن در برابر شوک‌های خارجی است. سؤالی که پژوهش حاضر به آن پاسخ می‌دهد این است افزایش تاب‌آوری اقتصادی تا چه میزان از آثار منفی نوسانات قیمت نفت بر رشد اقتصادی می‌کاهد؟ برای پاسخ به این سؤال از روش خودرگرسیون با وقفه‌های توزیعی (ARDL) استفاده شده است و داده‌های اقتصادی مورد نیاز طی سال‌های 1369-1399 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. برای سنجش تاب‌آوری اقتصادی از شاخص بریگوگلیو و روش وزن دهی PCA و برای سنجش نوسانات بازار نفت از پسماندهای روش گارچ تک‌متغیره استفاده شده است. نتایج به دست آمده از برآورد مدل ضمن تأیید رابطه منفی میان نوسانات بازار نفت و رشد اقتصادی ایران، نشان می‌دهد که در بلندمدت با افزایش هر واحد از سطح تاب‌آوری اقتصادی (طبق شاخص بریگوگلیو)، از تأثیر منفی نوسانات قیمت نفت بر میزان رشد اقتصادی، 1 درصد کاسته می‌شود که مقدار قابل‌توجهی است. بر این اساس تاب‌آوری اقتصادی با افزایش سطح مقاومت اقتصادی کشور می‌تواند نقش مهمی در کاهش آثار منفی ریسک‌های اقتصادی بر رشد اقتصادی داشته باشد

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Role of Economic Resilience in Adjusting the Negative Effects of Oil Price Fluctuations on The Economic Growth of Iran

نویسندگان [English]

  • Hadis Jafari 1
  • AbdolMohammad Kashian 2
  • Alireza Erfani 3
1 Master of economics semnan university
2 Assistant Professor & Member of the Faculty of Economics, Management and Administrative Sciences at Semnan University
3 Full professor and faculty member of Semnan University
چکیده [English]

Due to its dependence on oil revenues, Iran's economy is greatly affected by the fluctuations of the global oil market, and this effect has mainly been in a negative direction and reduced the economic growth. In fact, the risk of global oil prices has continuously had a negative effect on Iran's economic growth. One of the ways to reduce this negative effect is to increase economic resilience and strengthen it against external shocks. The question that the current research answers is, to what extent does improving economic resilience reduce the negative effects of oil price fluctuations on economic growth? To answer this question, the method of autoregression with distributed lags (ARDL) has been used and the required economic data during the years 1986-2021 have been analyzed. To measure economic resilience, the Briguglio index was used, and the residuals of the univariate Garch model were used to measure the fluctuations of the oil market. The results obtained from the estimation of the model, while confirming the negative relationship between oil market fluctuations and Iran's economic growth, show that in the long term, with the increase of each unit of the level of economic resilience (according to the Briguglio index), the oil price fluctuations on the economic growth rate is reduced by 1 percent, which is a significant amount. Based on this, economic resilience by increasing the level of economic resistance of the country can play an important role in reducing the negative effects of economic risks on economic growth.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Resistance Economy
  • Economic Resilience
  • Economic Growth
  • Oil Price Risk
  • منابع

    • ابریشمی، حمید؛ مهرآرا، محسن؛ غنیمی­فرد، حجت­اله و کشاورزیان، مریم. (1387). اثرات نامتقارن قیمت نفت بر رشد اقتصادی کشورهای OECD. تحقیقات اقتصادی، 43(83)، 1-16.
    • ابونوری، اسمعیل و لاجوردی، حسن. (۱۳۹۵). برآورد شاخص آسیب‌پذیری و تاب­آوری اقتصادی به روش پارامتریکی، فصلنامه نظریه‌های کاربردی اقتصاد، 3(3)، ۲۵-۴۴.
    • ابونوری، اسمعیل و لاجوردی، حسن. (۱۳۹۶). واکنش تاب‌آوری اقتصادی در برابر تکانه‌های نفتی و بی ثباتی رشد اقتصادی در کشورهای عضو اوپک. فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، 25(81)، ۷-۳۱.
    • ابونوری، اسمعیل و لاجوردی، حسن. (۱۳۹۵). برآورد شاخص ترکیبی آسیب‌پذیری و تاب­آوری اقتصادی ایران. فصلنامه اقتصاد و الگوسازی، 7(28)، ۱-۲۹.
    • ادیبی، ساره و التجائی، ابراهیم. (1394). آثار نامتقارن تکانه‌های قیمت نفت بر رشد اقتصادی کشورهای عمده صادرکننده نفت با لحاظ نقش صندوق‌های ثروت ملی. دومین کنفرانس انجمن علمی انرژی ایران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
    • ارشادی یامچی، علیرضا. (۱۳۹۵). تأثیر درآمدهای نفتی بر تاب‌آوری اقتصادی (مطالعه کشورهای منتخب). پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
    • مهدیاراسماعیلی، محمدرضا؛ صالحی کمرودی، محسن و شاکری بستان آباد، رضا. (1398). ارزیابی و تحلیل شاخص های تاب آوری اقتصادی برای کشورهای تک محصولی. جستارهای اقتصادی، 16(32 )، 211-237.
    • پهلوانی، مصیب؛ دهمره، نظر و حسینی، سید مهدی. (1386). تخمین توابع تقاضای صادرات و واردات در اقتصاد ایران با استفاده از روش همگرایی ARDL. نشریه اقتصاد مقداری، 3 (4)، 120-101.
    • تشکینی، احمد و سوری، امیر رضا. (1393). تحلیلی بر شاخص‌های کلان اقتصادی در ایران (با رویکرد اقتصاد مقاومتی). تهران: انتشارات نور علم.
    • تشکینی، احمد. (1384). اقتصاد سنجی کاربردی به روش Microfit. چاپ اول، تهران: ناشر موسسه فرهنگی هنری دیباگران.
    • دادرس مقدم، امیر؛ کریم، محمدحسین و رهنما، علی. (1399). عوامل موثر بر تاب آوری اقتصادی در مناطق آزاد تجاری ایران. سیاست های راهبردی و کلان، 8(30) )، 264-289.
    • سلیمانی، یاسر. (1394). تحلیل مقایسه­ای مدل‌های مفهومی تاب‌آوری اقتصادی در عرصه اجتماع و ارائه یک مدل مفهومی بر اساس اندیشه‌های مقام معظم رهبری. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه امام صادق علیه سلام.
    • عزیزی، علیرضا؛ زارع، هاشم و مقیمی اسفندآبادی، حسن. (1400). واکنش تاب­آوری اقتصادی در برابر شوک‌های اقتصادی درایران، فصلنامه اقتصاد بانکداری اسلامی، 10(36)، 227-245.
    • غیاثوند، ابوالفضل و رمضانیان، الهه. (۱۳۹۴). ارزیابی میزان تاب‌آوری اقتصادی ایران طی سالهای ۱۳۹۲-۱۳۷۵. فصلنامه مطالعات راهبردی بسیج، 18(68)، 91-109.
    • مهران­فر، مهدی و خاوری­نژاد، ابوالفضل. (1393). تبیین و اندازه گیری شاخص‌های اقتصاد مقاومتی. اولین کنفرانس اقتصاد ایران، تهران: موسسه عالی آموزش و پژوهش در مدیریت وبرنامه ریزی.
    • وثوقی نیک، عفیفه. (1397). تاثیرآسیب پذیری و تاب­آوری اقتصادی بر نوسانات تولید ناخالص داخلی سرانه (مطالعه بین کشوری). فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی، 18(70)، 265-291.
    • وولدریج، ج. (2008). اقتصاد سنجی مقدماتی: یک روش جدید. ترجمه دکتر علیرضا عرفانی (1387)، سمنان: انتشارات دانشگاه سمنان.
    • یوسفی، داریوش. (1379). بررسی و برآورد تابع تقاضای واردات کل ایران به وسیله تکنیک همگرایی. پایان نامه دوره کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی.
    • Abounoori, E., & Lajordi, H. (2015). Estimated the index of economic vulnerability and resilience using parametric method. Quarterly Journal of Applied Economic Theory, 3(3), 25. (in Persian)
    • Abounoori, E., & Lajordi, H. (2015). Estimating composite vulnerability and resilience index of Iranian econom. Quarterly Journal of Economics and Modeling, 7(28), 1-29. (in Persian)
    • Abounoori, E., & Lajordi, H. (2016). Impact of oil shocks and instability of economic growth on economic resilience in OPEC countries. Economic Research and Policy Quarterly, 25(81), 7-31. (in Persian)
    • Abrishami, H., Mehrara, M., Ghanimifard, H.A., & Keshavarzian, M.. (2008). The Impact Of Oil Prices On Economic Growth: A Non-Linear Specification. Knowledge And Development, 15(22), 11-27. (in Persian)
    • Adibi, S., & Al-Tajaei, I. (2014). Asymmetric effects of oil price impulses on the economic growth of major oil exporting countries considering the role of national wealth funds. The Second Conference of the Iranian Energy Scientific Association, Institute of Humanities and Cultural Studies. (in Persian)
    • Azizi, A., Zare, H., & Moghimi Esfandabadi, H. (2021). The response of economic resilience to economic shocks in Iran. mieaoi; 10 (36), 227-245. (in Persian)
    • Boorman, J., Fajgenbaum, J., Ferhani, H., Bhaskaran, M., Arnold, D., & Kohli, H. A. (2013). The Centennial resilience index: Measuring countries’ resilience to shock. Global Journal of Emerging Market Economies5(2), 57-98.
    • Briguglio, L., Cordina, G., Farrugia, N., & Vella, S. (2008). Economic vulnerability and resilience: concepts and measurements. In Measuring Vulnerability in Developing Countries(pp. 47-65). Routledge.
    • Dadrasmoghadam, A., Karim, M. H., & Rahnama, A. (2020). Factors Affecting Economic Resilience in Free Trade Zones. Quarterly Journal of The Macro and Strategic Policies8(30), 264-289. (in Persian).
    • Ershadi Yamchi, A. (2015). The impact of oil revenues on economic resilience (Astudy of selected countries). Master's Thesis. Tehran: Allameh Tabatabai University. (in Persian)
    • Mahdiyar Ismaili, M. R., Salehi, K. M., & Shakeri, B. R. (2020).The study and analysis of economic resilience indexes for the single-commodity economies. Journal Of Economic Essays, 16(32 ), 211-237. (in Persian).
    • Ghiathund, A., & Varmazanian, E. (2014). Evaluation of Iran's economic resilience during the years 1392-1375. Basij Strategic Studies Quarterly, 18(68), 91-109. (in Persian)
    • Mehran Far, M., & Khavarinejad, A. (2013). Explanation and measurement of resistance economy indicators. The First Conference of Iranian Economy, Ghali Institute of Education and Research in Management and Planning. (in Persian)
    • Moradbeigi, M., & Hook Law, S. H. (2016). Growth volatility and resource curse: does financial development dampen the oil shocks?. Resources Policy48, 97-103.
    • Pahlavani, M., Dahmereh, N., & Hosseini, S. M. (2006). Estimation of export and import demand functions in Iranian economy using the ARDL convergence method. Ekhtaz-e-Khatheti magazine, 3 (4), 101-120. (in Persian)
    • Pesaran, M. H., Shin, Y., & Smith, R. J. (2001). Bounds testing approaches to the analysis of level relationships. Journal of Applied Econometrics16(3), 289-326.
    • Rohn, O., Sánchez, A. C., Hermansen, M., & Rasmussen, M. (2015). Economic resilience: A new set of vulnerability indicators for OECD countries. OECD Economics Department Working Paper, No. 1249.
    • Romer, P. M. (1994). The origins of endogenous growth. Journal of Economic Perspectives8(1), 3-22.
    • Rose, A. (2006). Economic resilience to natural and man-made disasters: Multidisciplinary origins and contextual dimensions. Environmental Hazards7(4), 383-398.
    • Rose, A., & Krausmann, E. (2013). An economic framework for the development of a resilience index for business recovery. International Journal of Disaster Risk Reduction5, 73-83.
    • Soleimani, Y. (2014). Comparative analysis of conceptual models of economic resilience in the social arena and presentation of a conceptual model based on the thoughts of the supreme leader. Master's Thesis. Tehran: Imam Sadiq University. (in Persian)
    • Solow, R. M. (1956). A contribution to the theory of economic growth. The Quarterly Journal of Economics70(1), 65-94.
    • Swan, T. W. (1956). Economic growth and capital accumulation. Economic Record. 32 (2), 334–361.
    • Teshkini, A. (2004). Applied econometrics by Microfit method. Tehran: publisher of Dibagran, Art Cultural Institute. (in Persian)
    • Teshkini, A., & Suri, A. R. (2013). An analysis of macroeconomic indicators in Iran (with a resistance economy approach). Tehran: Noor Alam Publications. (in Persian)
    • Vathoughi Nik, A. (2017). The impact of vulnerability and economic resilience on volatilities of GDP per capita: A cross country study. Economic Research Quarterly, 18(70), 265-291. (in Persian)
    • Wooldridge, J. (2008). Introductory econometrics: a new method. Translated by Dr. Alireza Erfani (1387). Publications of Semnan University. (in Persian)
    • Yousefi, D. (2000). Investigation and estimation of Iran's total import demand function using the convergence technique. Master's Thesis, Faculty of Economic and Political Sciences, Shahid Beheshti University. (in Persian)
    • Zaman, G., & Vasile, V. (2014). Conceptual framework of economic resilience and vulnerability at national and regional levels. Romanian Journal of Economics39(2), 48.
    • Zhiwei, Du, Zhang, Hongou, Yuyao, Ye, Jin, Lixia & Xu, Qian. (2019). Urban shrinkage and growth: Measurement and determinants of economic resilience in the Pearl River Delta. Journal of Geographical Sciences. 29. 1331-1345.