بررسی جایگاه گردشگری دریایی و توسعه منطقه‌ای استان خوزستان در مقایسه موردی با استان‌های ساحلی جنوب کشور( با روش تاپسیس)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار اقتصاد دانشگاه شهید چمران اهواز

2 دانشیار اقتصاد دانشگاه شهید چمران اهواز

3 دانش آموخته کارشناسی ارشد اقتصاد، دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

کشورهایی که دسترسی به دریا دارند و توانسته‌اند از این موقعیت و پتانسیل استفاده کنند، سالانه گردشگران زیادی را به خود جذب می‌نمایند که سبب توسعه این کشورها شده است. در کشور ما نیز استان‌های شمالی و جنوبی، از این پتانسیل برخوردارند. استان‌های شمالی با توجه به موقعیت آب و هوایی متفاوت، وجود خطه سرسبز و جنگلی و دسترسی قشر عظیم جمعیت، توانسته‌اند که پیشرفت‌های بیشتری در زمینه گردشگری داشته باشند. در جنوب کشور نیز جزیزه کیش، یک نمونه موفق در جذب گردشگر دریایی است. اما به­رغم وجود 85 درصد از طول سواحل در جنوب کشور، استان‌های جنوبی، نتوانسته‌اند از این پتانسیل استفاده نمایند. یکی از این استان‌ها، خوزستان بوده، که به نسبت بقیه استان‌های ساحلی جنوبی، از دسترسی بهتری برخوردار است ولی نتوانسته به خوبی از امکانات استفاده نماید. هدف این پژوهش، بررسی جایگاه استان خوزستان در بین استان‌های ساحلی جنوبی در گردشگری با تأکید بر گردشگری دریایی، و با بهره­گیری از شاخص‌ها، زیرشاخص‌ها و مؤلفه‌های مختلفی برای مقایسه پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های این استان‌ها و با استفاده از روش تاپسیس (TOPSIS)، در سال 1397 می­باشد. نتایج برای این سال، حاکی از آن است که استان خوزستان در شاخص گردشگری دریایی بعد از استان هرمزگان، در جایگاه دوم قرار دارد و پس از آن، استان‌های بوشهر و سیستان و بلوچستان قرار می‌گیرند. استان خوزستان در شاخص دسترسی و شاخص جاذبه گردشگری غیردریایی در رتبه اول، در شاخص زیرساخت و شاخص تعداد گردشگران دریایی در رتبه دوم و در شاخص جاذبه گردشگری دریایی، دارای رتبه چهارم در بین چهار استان ساحلی جنوبی است. قابل ذکر می­باشد که به دلیل محدودیت در دسترسی به آمار و اطلاعات سال‌های دیگر، دوره بررسی یک‌ساله در نظر گرفته شده است و نتایج، قابل تعمیم به سال­های دیگر نیست.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Study of Tourism Status of Khuzestan Province in Comparison with Other Coastal Provinces of Southern Iran With Emphasis on Marine Tourism by TOPSIS Method

نویسندگان [English]

  • Yaghoub Andayesh 1
  • Seyed Morteza Afghah 2
  • Ghasem AbasNezhad 3
1 Assistant Professor of Economics at Shahid Chamran University of Ahvaz
2 Associate Professor of Economics, Shahid Chamran University of Ahvaz
3 MA. in Economics, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran
چکیده [English]

Marine tourism attracts a lot of tourists every year for the countries that have access to the sea and have been able to use this opportunity and potential, and has led to the development of these areas. In Iran, the northern and southern provinces also have this potential. The northern provinces have been able to make more progress in the field of tourism due to the different climatic conditions, the existence of green and forested areas and the access of a large population. In the south of the country, Kish Island is a successful example in attracting sea tourists. 85% of the length of the coast is in the south of the country, the southern provinces have not been able to use this potential. One of these provinces is Khuzestan, which has better access than the other southern coastal provinces, but has not been able to use it well. This study aims to investigate the position of Khuzestan among the southern coastal provinces in tourism with emphasis on marine tourism, from various indicators, sub-indicators and components to compare the potentials and capacities used in these provinces and using the method TOPSIS benefits.

The results show that Khuzestan is in the second place after Hormozgan province and then Bushehr and Sistan and Baluchestan provinces are located. Khuzestan ranks first in the access and non-marine tourism attraction , second in the infrastructure index and number of marine tourists and fourth in the marine tourism attraction index among the four southern coastal provinces.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Marine Tourism
  • TOPSIS
  • Khuzestan Province
  • Natural and Man-Made Attraction

مراجع

  •  

    • ابراهیم‌زاده، عیسی؛ ضیائی، محمود و دلشاد، علی. (1391). اصول و فرآیند برنامه‌ریزی راهبردی توسعه توریسم. مشهد: انتشارات مرندیز. چاپ اول.
    • احمدپور، احمد؛ فردوسی، سجاد و شاه‌محمدی، حمیدرضا. (1395). بررسی شاخص‌های گردشگری دریایی در استان‌های ساحلی ایران. فصلنامه علوم و فناوری دریا، 78: 64-55.
    • امانپور، سعید؛ زیاری، کرامت‌اله و امیری فلهیانی، محمدرضا. (1392). بررسی عوامل موثر در توسعه صنعت گردشگری شهری با تأکید برعوامل موثر بر رضایتمندی گردشگران (نمونه موردی؛ شهر نورآباد ممسنی). جغرافیایی سرزمین، 10(37): 31-15.
    • امیری، مقصود؛ دارستانی فراهانی، احمد و محبوب قدسی، مهسا. (1396). تصمیم‌گیری چند معیاره. تهران: انتشارات دانشگاهی کیان.
    • پایگاه اطلاعات دریایی ایران. ( 1397). آمارنامه صنایع دریایی ایران، ستاد توسعه فناوری و صنایع دانش بنیان دریایی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری. http://mitc.isti.ir/uploads/amarnameh_97.pdf
    • حاجی‌نژاد، علی و طولابی‌نژاد، مهرشاد. (1399). ارتباط عوامل توسعه چشم‌انداز مستقل روستایی و مزایای توسعه گردشگری ساحلی شهرستان چابهار با استفاده از مدل گسترش عملکرد کیفیت (QFD). فصلنامه مطالعات جغرافیایی نواحی ساحلی، 1(2): 111-140.
    • دشتی، سولماز؛ منوری، سید مسعود؛ حسینی، سید محسن؛ ریاضی، برهان و مومنی، منصور. (1396). ارائه معیارهای مناسب برای برنامه‌ریزی صنعت گردشگری در روستای ساحلی ( مطالعه موردی: جزیره قشم). فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست، 19(4): 295-307.
    • زﻧﮕﻲآﺑﺎدی، ﻋﻠﻲ؛ ﻣﺤﻤﺪی، ﺟﻤﺎل و زﻳﺮﻛﺒﺎش، دﻳﺒﺎ. (1387). ﺗﺤﻠﻴﻞ ﮔﺮدﺷﮕﺮی ‌داﺧﻠﻲ ﺷﻬﺮ اﺻﻔﻬﺎن. ﻣﺠﻠﻪ ﺟﻐﺮاﻓﻴا و ﺗﻮﺳﻌﻪ، (4)8: 156-131.
    • سازمان بنادر و دریانوردی ایران. (1397). سامانه آماری.
    • سقایی، محسن؛ امینی‌نژاد، غلامرضا و صبوحی، غلامرضا. (1395). بررسی توانمندی‌های گردشگری شهر ساحلی بوشهر بر اساس مدل سوات و تاپسیس. جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، 27(1): 66-126.
    • عیسی‌زاده، ابراهیم و آقاسی‌زاده، عبداله. (1390). تأثیر منطقه آزاد چابهار بر توسعه گردشگری حوزه نفوذ آن با بهره‌گیری از مدل رگرسیون و آزمون T-test. جغرافیا و توسعه، 9(21): 5-26.
    • غفاری، محمد؛ رضایی دولت آبادی، حسن و دهقان اناری، فرشید. (1393). تحلیل عوامل موثر بر وفاداری گردشگران به مقاصد گردشگری (مورد مطالعه: گردشگران خارجی سفر کرده به اصفهان). مدیریت فرهنگ‌سازی، 3(33): 551-568.
    • فن هوو، نوربرت. (1393). اقتصاد مقاصد گردشگری. (ا. شفیعی، م. کجوئیان، مترجم) تهران: انتشارات مهکامه.
    • قنبری، علی. (1391). توسعه اقتصادی و توسعه انسانی، تهران: انتشارات چالش.
    • کمائی‌زاده، یعقوب و رضایی، محمدرضا. (1394). تعیین استراتژی بهینه برای توسعه گردشگری دریایی با استفاده از رهیافت تلفیقی SWOT-ANP (مطالعه موردی: جزیره کیش). فضای جغرافیایی، 15(51): 19-43.
    • ﻣﺪﻫﻮﺷﻲ، ﻣﻬﺮداد و ﻧﺎﺻﺮﭘﻮر، ﻧﺎدر. (1382). ارزﻳﺎﺑﻲ موانع توسعه گردشگری در استان لرستان. ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﭘﮋوﻫﺸﻨﺎﻣﻪ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﻲ، 7(28): 58-25.
    • مرکز آمار ایران. (1397). سالنامه آماری.
    • مومنی، منصور. (1390)، مدل ها و نرم افزارهای تصمیم گیری چند شاخصه. تهران: نشر مولفین، چاپ اول.
    • وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی. (1397). سالنامه آماری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران. https://www.mcth.ir/documents? Command=Core_Download&EntryId=126

     

    • Amanpour, S., Ziari, K., & Amiri Fallahiani, M. R. (2013). Investigating the effective factors in the development of urban tourism industry with emphasis on effective factors on tourist satisfaction (case study; Noorabad Mamasani city). Geographical Land, 10(37), 15-31. )In Persian).
    • Amiri, M., Darestani Farahani, A., & Mahboob Ghodsi, M. (2017). Multi-criteria decision making. Tehran: Kian University Press. )In Persian).
    • Asafu-Adjaye, J., & Tapsuwan, S. (2008). A contingent valuation study of scuba diving benefits: Case study in Mu Ko Similan Marine National Park, Thailand. Tourism Management, 29(6), 1122-1130.
    • Balaguer, J., & Cantavella, M. (2002). Tourism as a long-run economic growth factor: the Spanish case. Applied economics, 34(7), 877-884.
    • Bridenhann, J., & Eugenia, W. (2004). Tourism routes as a tool for the economic development of rural areas—vibrant hope or impossible dream?. Tourism Management, 25(1), 71-79.
    • Brunnschweile, J. M. (2010). The Shark Reef Marine Reserve: a marine tourism project in Fiji involving local communities. Journal of Sustainable Tourism, 18(1), 29-42.
    • Chen, N., Liu, J., Ba, Z., Zhong, J., & Liu, X. (2020). The construction and research of marine tourism management system based on the perspective of industrial integration. Journal of Coastal Research, 112(SI), 132-135.
    • Clarke, K., & Godfery, J. (2007). Tourism development handbook: a practical approach to planning and marketing. Singapore, Lee press, PP. 1.
    • Cleverdon, R. G. (2002). Tourism development in the SADC region: the opportunities and challenges. Development Southern Africa, 19(1), 7-28.
    • Cong, L. C., & Chi, T. T. V. (2021). The sustainability of marine tourism development in the South Central Coast, Vietnam. Tourism Planning & Development, 18(6), 630-648.
    • Dashti, S., Monavari, S., Hosseini, S., Riazi, B., & Momeni, M. (2017). Providing appropriate criteria for tourism industry planning in Coastal Villages (Case Study: Qeshm Island). Journal of Environmental Science and Technology, 19(4), 295-307 (In Persian).
    • Djekic, S. (2007(. Some structures and principals of sustainable rural tourism. Availlable on ceeol.
    • Ebrahimzadeh, I., Ziaei, M., & Delshad, A. (2012). Principles and process of strategic planning for tourism development. Mashhad: Marandiz Publications. First Edition. (In Persian).
    • Fan Hoo, N. (2014). Economics of tourism destinations. (translated by: A. Shafiei, & M. Kojouian) Tehran: Mahkameh Publications. )In Persian).
    • Ghafari, M., Rezaei Dolat Abadi, H., & Dehghani Anari, F. (2014). Studying the Effective Factors on the Tourists’ Loyalty to Tourism Destinations (Inbound Tourists Who Visited Isfahan as Case Study). Organizational Culture Management, 12(3), 551-568. (In Persian).
    • Ghanbari, A. (2012). Economic development and human development. Tehran: Challenge Publications. )In Persian).
    • Gunn, C. A., (1993). Tourism planning: Basics, concepts, cases. USA: Taylor & Francis Publishing.
    • Hajinejad, A., & Tuolabi Nejad, M. (2020). Relationship between rural independent landscape development factors and coastal tourism development benefits using Quality Function Deployment (QFD). Geographical Studies of Coastal Areas Journal, 1(2), 111-140. )In Persian).
    • Hwang, C. L., & Yoon, K. (1981). Methods for multiple attribute decision making. In Multiple attribute decision making(pp. 58-191). Springer, Berlin, Heidelberg.
    • Hyun Jeong, K. Ming-Hsiang, C. Soo Cheong, S. (2006). Tourism expansion and economic development: The case of Taiwan, Tourism Management, No. 27. 925–933.
    • Iran Marine Database. (2018). Statistics of Iran's Marine Industries, Marine Technology and Knowledge-Based Industries Development Headquarters. Vice President for Science and Technology, (In Persian). http://mitc.isti.ir/uploads/amarnameh_97.pdf
    • Issazadeh, I., & Aghasizadeh, A. (2011). The effect of Chabahar Free Zone on the development of tourism in its area of ​​influence using regression model and T-test. Geography and Development, 9(1), 5-26. )In Persian).
    • Johnson, A. F., Gonzales, C., Townsel, A., & Cisneros-Montemayor, A. M. (2019). Marine ecotourism in the Gulf of California and the Baja California Peninsula: Research trends and information gaps. Scientia Marina, 83(2), 177-185.
    • Kamaizadeh, Y., & Rezaei, M. R. (2015). Determining the optimal strategy for the development of maritime tourism using the integrated SWOT-ANP approach (Case study: Kish Island). Geographical Space, 15(51), 19-43. )In Persian).
    • Karani, P., & Failler, P. (2020). Comparative coastal and marine tourism, climate change, and the blue economy in African Large Marine Ecosystems. Environmental Development, 36, 100572.
    • Kelly, C., Essex, S., & Glegg, G. (2011). Reflective practice for marine planning: A case study of marine nature-based tourism partnerships. Marine Policy, 36(3), 769-781.
    • Kim, H. J., & Chen, M. H. (2006). Tourism expansion and economic development: The case of Taiwan. Tourism management, 27(5), 925-933.
    • Li, J. (2020). The Development Direction of Marine Tourism Based on Mobile Marketing Mode. Journal of Coastal Research, 112(SI), 73-76.
    • Madhoshi, M., & Naserpour, N. (2003). Assessing barriers to tourism development in Lorestan province. Quarterly Journal of Business Research, 7(28), 25-58. )In Persian).
    • Martínez Vázquez, R. M., Milán García, J., & De Pablo Valenciano, J. (2021). Analysis and trends of global research on nautical, maritime and marine tourism. Journal of Marine Science and Engineering, 9(1), 93.
    • Mathieson, A., & Wall, G. (1982). Tourism, economic, physical and social impacts. Longman.
    • Mellgren, D. (2007). Travel experts see worrisome downside to ecotourism. http://www.enn.com/ html?! d=12788.
    • Merkel, A., Säwe, F., & Fredriksson, C. (2021). The seaweed experience: exploring the potential and value of a marine resource. Scandinavian Journal of Hospitality and Tourism, 21(4), 391-406.
    • Miller, M. L. (1993). The rise of coastal and marine tourism. Ocean & Coastal Management, 20(3), 181-199.
    • Ministry of Cultural Heritage, Tourism and Handicrafts. (2018). Statistical Yearbook of the Cultural Heritage and Tourism Organization of Iran, https://www.mcth.ir/documents?Command=Core_Download&EntryId=126
    • Momeni, M. (2011). Models and Multi-Index Decision Making Software, Tehran: Moalefin, First Edition, )In Persian).
    • Mosse, R. (1973). Tourism and The Balance of Payments. Geneva: IUOTO.
    • Oh, C. O. (2005). The contribution of tourism development to economic growth in the Korean economy. Tourism management, 26(1), 39-44.
    • Orams, M. B., & Lück, M. (2014). Coastal and marine tourism. The Wiley-Blackwell companion to tourism, 479-489.
    • Papageorgiou, M. (2016). Coastal and marine tourism: A challenging factor in Marine Spatial Planning. Ocean & coastal management, 129, 44-48.
    • Pearce, D.C. (1989). Tourist Development, London: Longman.
    • Ports and Maritime Organization of Iran. (2018). statistical system, )In Persian).
    • Saghaei, M., Amininejad, G., & Saboohi, G. (2016). Investigating the tourism capabilities of Bushehr coastal city based on SWAT and TOPSIS models. Geography and Environmental Planning, 27(1), 66-126. )In Persian).
    • Santos, C. F., Ehler, C. N., Agardy, T., Andrade, F., Orbach, M. K., & Crowder, L. B. (2019). Marine spatial planning. In World seas: An environmental evaluation(pp. 571-592). Academic Press.
    • Statistics Center of Iran. (2018). Statistical Yearbook. )In Persian).
    • Swam, S. A. (2012). Marine tourism and recreation in Sweden. A study for the economic and social analysis of the initial assessment of the marine strategy framework directive. https://www.havochvatten.se/download/18.b62dc9d13823fbe78c800016013/1348912842332/rapport-2012-02-marine-tourism-and-recreation-in-sweden.pdf
    • Tavana, M., & Hatami-Marbini, A. (2011). A group AHP-TOPSIS framework for human spaceflight mission planning at NASA. Expert Systems with Applications, 38(11), 13588-13603.
    • Toh, R. S., Khan, H., & Koh, A. J. (2001). A travel balance approach for examining tourism area life cycles: The case of Singapore. Journal of Travel Research, 39(4), 426-432.
    • Tyrväinen, L., Uusitalo, M., Silvennoinen, H., & Hasu, E. (2014). Towards sustainable growth in nature-based tourism destinations: Clients’ views of land use options in Finnish Lapland. Landscape and Urban Planning, 122, 1-15.
    • Van der Merwe, P., Slabbert, E., & Saayman, M. (2011). Travel motivations of tourists to selected marine destinations. International Journal of Tourism Research, 13(5), 457-467.
    • Wang, H. (2020). The development of marine sports tourism in the context of the experience economy. Journal of Coastal Research, 112(SI), 84-86.
    • Wilson, C., & Tisdell, C. (2003). Conservation and economic benefits of wildlife-based marine tourism: sea turtles and whales as case studies. Human Dimensions of Wildlife, 8(1), 49-58.
    • Zangiabadi, A., Mohammadi, J., & Zirakbash, D. (2006). The Analysis of the Domestic Tourism in Isfahan. Geography and Development, 4(8), 131-156. )In Persian).
    • Zhong, H., Zheng, Y., & Choi, D. H. (2020). The Construction of Marine Media Communication System Based on the Integration of Marine Cultural Industry and Tourism Industry. Journal of Coastal Research, 112(SI), 329-332.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار