تحلیل تجربی نوسانات قیمت نفت و نرخ ارز بر رشد اقتصادی در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس سرمایه گذاری/ اداره کل امور اقتصادی و دارایی کردستان

2 دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه تبریز

3 استادیار اقتصاد دانشگاه تبریز

چکیده

رشد اقتصادی در هر کشوری شاخص پیشرفت آن کشور محسوب شده و از اهمیت خاصی در اقتصاد برخوردار است. در نتیجه، بررسی عوامل مؤثر بر آن برای اقتصاد هر کشور، به عنوان یکی از متغیرهای مهم تلقی می شود. اقتصاد مقاومتی به معنای مجموعه اصولی است که با رعایت آنها، حتی در شرایط تحریم می­توان شکوفایی اقتصاد کشور را حفظ نمود. بنابراین با توجه به اینکه بازار جهانی نفت و بازار نرخ ارز در ایران در طول تقریباً چهار دهه گذشته بسیار پرنوسان بوده و تحریم­های اقتصادی یک جانبه آمریکا و غرب علیه جمهوری اسلامی ایران بر این نوسانات تأثیر بسزایی داشته، شناخت نحوه و شدت تأثیرگذاری تکانه­های نفتی و ارزی بر اقتصاد ایران حائز اهمیت است. در این راستا، این مطالعه به بررسی ارتباط بین نوسانات قیمت نفت، نوسانات نرخ ارز و پیامدهای تحریم اقتصادی بر تولید ناخالص داخلی ایران بر اساس داده های سری زمانی سالانه اقتصاد ایران طی دوره زمانی سال 1350 تا 1391 می پردازد. به این منظور، ابتدا شاخص نااطمینانی ناشی از نوسانات قیمت نفت و نرخ ارز با استفاده از مدل گارچ  برآورد، سپس روابط متقابل متغیرهای مدل با استفاده از مدل خود توضیح برداری، بررسی، و در ادامه، رابطه بلندمدت بین متغیرها نیز با استفاده از مدل هم انباشتگی جوهانسن- جوسیلیوس استخراج شده است. نتایج تخمین نشان می­دهد که در بلندمدت، نوسانات قیمت نفت و نوسانات نرخ ارز، دارای اثر منفی بر تولید ناخالص داخلی، و همگرا می­باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Empirical Analysis of Volatilities of Oil Price and Exchange Rate on Economic Growth in Iran

نویسندگان [English]

  • Nina Mirani 1
  • Zeinab Baradaran khanian 2
  • Mohammad Reza Salmani 3
1 Investment Expert / Kurdistan Department of Economic Affairs and Finance
2 Graduate student of Tabriz University
3 Assistant Professor of Economics, University of Tabriz
چکیده [English]

Economic growth as a main development indicator is of special importance in each economy. As a result, investigating the factors affecting the economic growth is important. Resilient economic pattern means a set of principles that provides a framework for improving national economy under the economic sanctions. Given that the global oil market and the Iranian exchange rate market have been highly volatile in the past four decades, and Western block’ sanctions against Iran have affected this volatility, determination of the severity and how to impact of oil and exchange rate shocks on the Iranian economy is of great importance. This study examines the relationships among oil price fluctuations, exchange rate fluctuations and the impacts of economic sanctions on Iran's GDP using annual time-series during 1971- 2012. To this end, first indexes for the uncertainty caused by the fluctuations of oil prices and exchange rates are estimated using GARCH model, then the interactions among variables are investigated using Vector Auto-regressive model, and finally the long-term relationships of variables under study are derived via Co-integration Model. The findings suggest that long-term fluctuations in oil prices have positive effects on gross domestic product; however, exchange rate fluctuations have negative impacts on gross domestic product.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Volatility of Oil Prices
  • Volatility of Exchange Rate
  • GDP
  • Resistance Economic Pattern
  • Garch

مراجع

منابع
-        ابریشمی، حمید؛ مهرآرا، محسن و زمانزاده نصرآبادی، حمید. (1388). رابطه تکانه های نفتی و رشد اقتصادی کشورهای عضو اوپک: آیا این رابطه، نامتقارن است؟. فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی، شماره 22، صص. 52- 29.
-        ابراهیمی، سجاد. (1389). اثر شوک های قیمت نفت و نوسانات نرخ ارز و نا اطمینانی حاصل از آن ها بر رشد اقتصادی کشورهای منتخب نفتی. فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره 59 ، صص. 105-83.
-        بانک اطلاعات سری زمانی بانک مرکزی (سال های1350 تا 1392):      www.tsd.cbi.ir    
-        حلافی، حمیدرضا. (1386). نرخ واقعی ارز و رشد اقتصادی ایران(1383- 1338). مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 79 ، صص. 76-59.
-        حساب های ملی مرکز آمار ایران: www.amar.org.ir
-        خورسندی، مرتضی و عزیزی، زهرا. (1391). ترکیب مصرف و اثر­گذاری انرژی بر رشد اقتصادی: کاربردی از رگرسیون غیرخطی انتقال ملایم. پژوهشنامه اقتصاد انرژی، دوره 1، شماره 3، صص. 17-34.
-         رمضانپور، اسماعیل؛  ایاغ، زهرا و چهره، مریم. (1391). بررسی نقش اقتصاد دانش بنیان و بهره وری دراقتصاد مقاومتی. مجموعه مقالات همایش ملی بررسی و تبیین اقتصاد مقاومتی، دانشگاه گیلان.
-        صمدی، سعید. (1390). تحلیل تأثیر نوسانات قیمت نفت بر اقتصاد کشورهای صادرکننده و واردکننده. هفته نامه خبری- تحلیلی وزارت امور اقتصادی و دارایی، شماره 363 ، صص. 15- 17.
-        علیخانی، حسین. (1380). تحریم ایران شکست یک سیاست. تهران: وزارت امور خارجه، مرکز چاپ انتشارات.
-        غفار، علی و فشاری، مجید. (1393). بررسی و تبیین الگوی اقتصاد مقاومتی در ایران. مجله اقتصادی، شماره های 5، صص. 40- 29.
-        قطمیری، محمد علی و شرافتیان جهرمی، رضا. (1386). مقایسه تأثیر تغییرات نرخ ارز بر تولید در کشورهای درحال توسعه منتخب با نظام های ارزی مختلف: یک رهیافت هم جمعی با داده های پانل (2004- 1981).  فصلنامه اقتصاد مقداری، دوره 4، شماره 1، صص. 25- 50.
-        کازرونی، علیرضا و رستمی، نسرین. (1386). اثر نامتقارن نوسانات نرخ ارز بر تولید واقعی و قیمت در ایران (1340- 1381). فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی، شماره 25 ، صص. 196- 177.
-        معلمی، نوشین. (1388). تحلیل تأثیر شوک های قیمتی نفت بر متغیرهای منتخب اقتصاد کلان ایران طی سال های 1344- 1384. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد خمینی شهر. دانشکده علوم انسانی.
-        مهرآرا، محسن و نیکی اسکویی، کامران. (1385). تکانه های نفتی و اثرات پویای آن بر متغیرهای کلان اقتصادی. فصلنامه پژوهش های بازرگانی، شماره 40، صص. 1-32.
-        نوفرستی، محمد. ( 1387). ریشه واحد و هم انباشتگی در اقتصاد سنجی. تهران: موسسه خدمات فرهنگی رسا.
-        Aliyu, S. U. R. (2009). Impact of oil price shock and exchange rate volatility on economic growth in Nigeria, An Empirical Investigation. Research Journal of Internatıonal Studıes, 11(16), pp. 4-15.
-        Cologni, A., & Manera, M. (2008). Oil prices, inflation and interest rates in a structural cointegrated VAR model for the G-7 countries. Energy economics, 30(3), 856-888.
-        Enders, W. (2004). Applied Econometric Time Series, by Walter. Technometrics, 46(2), 264.
-        Jimenez, R., & Sanchez, M. (2005). Oil price shocks and real GDP growth: empirical evidence for some OECD countries. Applied economics, 37(2), 201-228.
-        Jin, G. (2008). The impact of oil price shock and exchange rate volatility on economic growth: A comparative analysis for Russia, Japan and China. Research Journal of International Studies, Issue 8, 98-111.
-        Maish, M. (2013). The impact of oil prices valatility on GDP. International Research Journal of Finance and Economics, 5, 136-154.
-        Reyes, R. G., & Raguindin, C. E. (2005). The effect of oil price shocks on the Philippine economy: A VAR Approach, working paper, University of the Philippine, 7(3), 22-38.
 
 
تحلیل های اقتصادی توسعه ایران
دوره 3، شماره 1 - شماره پیاپی 6
فروردین 1394
صفحه 143-166

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار