شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر توسعه نیافتگی اقتصاد ایران از دیدگاه خبرگان با استفاده از روش تلفیقی آزمون و خطا و فرایند تحلیل شبکه ای فازی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری اقتصاد کشاورزی، دانشگاه پوترا مالزی

2 دانش آموخته دکتری کارآفرینی، دانشگاه آزاد قزوین

چکیده

توسعه، توسعه‌یافتگی و توسعه نیافتگی از دیر باز از مباحث بسیار مهم و اغلب چالش‌برانگیز در حوزه‌های مختلف علوم اقتصادی بوده است. در ایران نیز، آن چنان که بیشترین متفکران گفته‌اند از مشروطه تاکنون، جامعه‌ای در حال گذار و در حال توسعه را شاهد هستیم و طبیعی است که بحث توسعه، توسعه‌نیافتگی و علل عقب ماندگی ایران از دغدغه‌های مهم آنان بوده باشد. هر یک از این متفکران، از دیدگاهی به بررسی این امر پرداخته است که توضیح آن با توجه به نظریات توسعه می‌تواند راه‌گشا باشد. دراین پژوهش تلاش می‌کنیم عوامل مؤثر بر توسعه‌نیافتگی اقتصاد ایرانرا شناسایی و رتبه‌بندی کنیم. روش پژوهش، با توجه به ماهیت پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش، خبرگان فعال در حوزه اقتصاد هستند. بدین ترتیب، نخست با به‌کارگیری نظر خبرگان و کارشناسان و با استفاده از تکنیک دلفی، 20 مؤلفه مؤثر بر توسعه‌نیافتگی اقتصاد ایران را شناسایی و در پنج گروه دسته‌بندی می‌کنیم. این عوامل در نهایت با استفاده از روش‌های آماری و تکنیک‌های تصمیم‌گیری چند معیاره فازی رتبه‌بندی شدند. نتایج به‌کارگیری تکنیک‌های تصمیم‌گیری چند معیاره مانند تصمیم‌گیری آزمون و خطا و فرایند تحلیل شبکه‌ای نشان می‌دهد از میان عوامل پنج‌گانه مؤثر بر توسعه‌نیافتگی اقتصاد، عوامل مدیریتی، بیشترین تأثیر را بر توسعه‌نیافتگی دارد و شاخص‌های عوامل فرهنگی، عوامل سیاسی، عوامل جامعه و عوامل مالی در اولویت‌های بعدی قرار دارند. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Identification and Ranking of Factors Affecting the Economy of Underdevelopment Combined with ANP - DEMATEL Phase

نویسندگان [English]

  • Ahmad Sadeghi 1
  • Mehran Saeidi Aghdam 2
1
2
چکیده [English]

This study seeks to identify factors affecting the Iranian economy underdevelopment and the ranking. The method applied, due to the nature of the research, is descriptive. The population of the study was experts in the field of economy. First, by deployment of experts using the Delphi technique, we identified 20 factors affecting underdevelopment in the Iranian economy, in five categories. Then using statistical methods and fuzzy multi-criteria decision-making techniques these factors were rated. The results show of the use of techniques such as multi-criteria decision DEMATEL and ANP. Among the five factors affecting economic underdevelopment, human factors and management have the greatest impact on underdevelopment, and are followed by cultural factors, political factors, social factors, and financial and economic as those with the most impact.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Underdevelopment
  • the Economy
  • the Delphi Technique
  • Multi-Criteria Decision
  • DEMATEL
  • ANP

مراجع

-        الیاسی، حمید. (1368). واقعیات توسعه‌نیافتگی. تهران، شرکت سهامی انتشار.
-        بدیع، برتران. (1376). توسعه سیاسی. ترجمه احمد نقی زاده. تهران، نشر طوس.
-        علی آبادی، علیرضا. (1373). ریشه‌های توسعه‌نیافتگی در جهان سوم.
-        رفیع پور، فرامرز. (1377). توسعه و تضاد. چاپ دوم.
-        محلاتی، صلاح الدین. (1378). بعد فرهنگی توسعه، مجموعه فرهنگی توسعه. تهران، انتشارات یونسکو.
-        عمید، حسن. (1379). لغت نامه. تهران، امیرکبیر، ج 1.
-        پیترمارتین، هانس و شومن، هاراله. (1382). دام جهانی شدن به نقل از ماهنامه سیاست غرب. مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما. سال اول شماره 4.
-        بشیریه، حسین. (1380). موانع توسعه سیاسی در ایران. نشر گام نو.
-        هانتینگتون. (1381). کتاب موج سوم دموکراسی.
-        ازکیا، مصطفی. (1381). جامعه‌شناسی توسعه. چاپ چهارم، نشر کلی.
-        نیلی، مسعود. (1383). اقتصاد ایران و معمای توسعه‌نیافتگی.
-        امام جمعه‌زاده، سید جواد و منفرد، سید قاسم. (1383). ریشه‌های تاریخی توسعه‌نیافتگی سیاسی ایران (تا قبل از انقلاب اسلامی) از منظر اندیشه‌گران لیبرال و اسلامی.
-        فرجاد، محمد رضا. (1383). موانع توسعه فرهنگی در ایران.
-        حاجی هاشمی، سعید. (1384) توسعه و توسعه‌نیافتگی.
-        عظیمی، حسین. (1385). مدارهای توسعه‌نیافتگی در اقتصاد ایران.
-        پایگاه خبری تحلیلی فرارو- موانع توسعه در ایران .گفتگو با دکتر مرتضی افقه استادیار دانشگاه اقتصاد شهید چمران.
-        میرخلیلی، جواد. (1385). موانع توسعه سیاسی در ایران.
-        ساعی، احمد. (1385). تداوم توسعه‌نیافتگی.
-        سریع القلم، محمود. ( 1386). عقلانیت و آینده توسعه‌یافتگی ایران.
-        ابراهیم‌‌‌زاده، عیسی؛ اسکندری، ثانی و اسمعیل‌نژاد، مرتضی. (1389). کاربرد تحلیل عاملی در تبیین الگوی فضایی توسعه و توسعه‌نیافتگی شهری و منطقه‌ای در ایران.
-        حصاری، محمد جواد. (1390). فراتحلیل آثار منتشره در زمینه توسعه نیافتگی ایران.
-        لیپست، سیمور مارتین. (1994). پیش‌شرط‌های اجتماعی دموکراسی در ASR.
-        لفت ویچ، آدریان. (2000). دولت های توسعه‌گرا.
-        Ayala-Carcedo. (2005). Economic underdevelopment and Sustainable Development in the world. Environment , Development and Sustainability ,Vol.7 ,pp 95-115 .
-        Easterly, William. (2007). Inequality does cause underdevelop-ment. Journal of Development Economics, vol 84 , pp 755–776.
-        Marwan king and Engineer ian. (2008). The human development index as a optimal Planning. Published in: Indian Growth and Development Review,Vol.2, pp172-192.
-        Ayala-Carcedo, F.J. (1997) “Medio Físico y desarrollo en España. Una perspectiva histórica” Boletín Geológico y Minero ITGE 108–112:189–216
-        Ayala-Carcedo, F.J.: 2000, Patrimonio Natural y Cultural y Desarrollo Sostenible. El Patrimonio Geológico y Minero. in I. Rábano (ed.), Actas del Congreso Internacional de Patrimonio Geológico y Minero y Desarrollo Sostenible, Linares, IGME, pp. 17–39.
-        Ayala-Carcedo, F.J. (2001a) “‘La Excelencia Corporativa Industrial en la Era de la Globalización y el Desarrollo Sostenible’” Industria y Minería 345:23–29
-        Ayala-Carcedo, F.J.: 2001b, Las raíces históricas delsubdesarr-ollo musulmán. El Mundo, 10th November, Madrid.
-        Ayala-Carcedo, F.J., eds. (2001) Historia de la Tecnología en España, Barcelona, Valatenea
-        Bloom, D.E., Canning, D. and Malaney, P.N.: 1999, Demographic Change and Economic Growth in Asia, CID Working Paper No. 15, Harvard University.
-        Campbell, B. (1983) Human Ecology, Heinemann Educational Books Ltd., London
-        Clark, C. (1940) The Conditions of Economic Progress, Macmillan & Co. Inc., London
-        Debrey, R.: 1985, Les Empires contre l’Europe, Éditions Gallimard.
-        Diamond, J. (1998) Guns, Germs and Steel. The Fates of Human Societies, W.W. Norton, NY
-        Franck, A.G.: 1966, The Development of Underdevelopment, Monthly Review, 4.
-        Lamb, H.H.: 1995, Climate, History and the Modern World, UK, Rutledge, 2nd edn.
-        Landes, D.S., Mathias, P., Mori, G., Nadal, J., y Saul, S.B. (1988) La Revolución industrial, Barcelona, Crítica
-        Mellinger, A.D., Sachs, J.D. and Gallup, J.L.: 1999, Climate, Water Navigability, and Economic Development, CID Working Paper No. 24, Harvard University.
-        Prebisch, R.: 1968, Vers une stratégie globale du développe-ment, Naciones Unidas.
-        Rostow, W.W.: 1960, The Stages of Economic Growth. A Non-Communist Manifiesto, Cambridge University Press.
-        Rousselet, M. (1994) Les Tiers Mondes, Le Monde, París
-        Simon, J.L. (1980) The Ultimate Resource, Princeton University Press, Princeton, NJ
-        Tamames, R. (1986) Introducción a la economía española, 16Alianza Editorial, Madrid.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار